Langdurige Zorg en Ondersteuning

ZonMw stimuleert zorgonderzoek en zorginnovatie in de langdurige zorg en ondersteuning met de ambitie om de kwaliteit van leven van kwetsbare mensen te verhogen, het werkplezier van zorgprofessionals te vergroten en een bijdrage te leveren aan de houdbaarheid van de zorg als geheel.

Het aantal mensen met een complexe en/of langdurige zorgvraag groeit. Het gaat dan bijvoorbeeld om kwetsbare ouderen, mensen met een verstandelijke- of lichamelijke beperking, maar ook mensen die ongeneeslijk ziek zijn. Ziekten zoals kanker, hart- en nierfalen worden beter behandelbaar en ontwikkelen zich soms tot chronische aandoeningen.

Het toegankelijk en betaalbaar houden van (intensieve) zorg vraagt om samenwerking in het veld en een andere zienswijze op gezondheid. Van ziekte en zorg naar gezondheid en gedrag (positieve gezondheid).

Zorg en ondersteuning moet bijdragen aan de kwaliteit van leven. Zodat ook de meest kwetsbare mensen in onze samenleving ondanks belemmeringen nog altijd actief betrokken kunnen blijven en kunnen deelnemen aan het maatschappelijk leven.

Ongeacht iemand zijn of haar fysieke en psychische toestand, zijn er nog meer (interne en externe) factoren die iemands levenskwaliteit beïnvloeden. Ook levensbeschouwing, sociale relaties, leefomgeving, mate van zelfstandigheid en autonomie bepalen de kwaliteit van leven. ZonMw financiert ook (actie)onderzoek op thema’s zingeving, eenzaamheid, positieve gezondheid, passende zorg en sociaal domein, om te onderzoeken hoe deze factoren de kwaliteit van leven beïnvloeden.

Kwetsbare mensen met een langdurige behoefte aan zorg en ondersteuning hebben krijgen hun zorg en ondersteuning vaak op grond van meerdere wettelijke kaders:  de Zorgverzekeringswet (Zvw),de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de Wet langdurige zorg (Wlz) en vaker gebeurt dat thuis of in een geclusterde woonvorm in een gewone woonwijk.

De ambitie om kwetsbare mensen integrale, persoonsgerichte zorg te geven maakt het noodzakelijk om domeinoverstijgend samen te werken tussen beleidsmakers en financiers, tussen zorgaanbieders en tussen zorgverleners. Het ontwerpen van passende en werkbare modellen voor deze samenwerking heeft nog veel aandacht nodig.

Hoe zorgen we ervoor dat de zorg toegankelijk en betaalbaar blijft voor kwetsbare doelgroepen die afhankelijk zijn van langdurige zorg en ondersteuning? Wat is er nodig om de kwaliteit van leven te verbeteren van deze doelgroepen? En wat is er mogelijk om de druk op de zorg te verminderen? Het beantwoorden van die vragen is niet eenvoudig. Hiervoor is het noodzakelijk om te bouwen aan een duurzame kennisbasis voor langdurige zorg en ondersteuning, waarin bestaande kennis wordt gedeeld en verder ontwikkeld. Vanuit de wetenschap naar de praktijk en omgekeerd. Ook nieuwe kennis en innovatieve ideeën moeten de ruimte krijgen.

Een duurzame kennisbasis beperkt zich niet alleen tot zorgprofessionals, maar ook op naasten, mantelzorgers en familie. Door nieuwe inzichten en kennis ook vindbaar en toegankelijk te maken voor deze groep mensen, kan er in de toekomst meer samenwerking plaatsvinden in het organiseren van formele en informele zorg.

ZonMw faciliteert het bouwen aan een duurzame kennisinfrastructuur voor de langdurige zorg en ondersteuning, onder andere middels het ZonMw-programma Langdurige Zorg en Ondersteuning  en Academische Werkplaatsen Ouderenzorg en Verstandelijke Beperkingen. Kernelementen van dit programma zijn; cliënten, kennisinfrastructuur, netwerken integrale zorg en ondersteuning én praktijkgericht onderzoek.

ZonMw financiert gezondheidsonderzoek, stimuleert het gebruik van de ontwikkelde kennis en signaleert waar meer kennis nodig is. Dit doen wij ook voor kwetsbare doelgroepen die afhankelijk zijn langdurige zorg en ondersteuning. We betrekken ervaringsdeskundigen, beleidsmakers en professionals uit het veld en uit het onderwijs bij onze programma’s om de kennis te ontwikkelen en toe te passen in de praktijk met gerichte aandacht voor verschillende kwetsbare doelgroepen:

Kwetsbare ouderen

Dé oudere bestaat niet en er bestaan grote verschillen in deze groep mensen als het gaat over vitaliteit, kwetsbaarheid, chronische ziekten en behoefte aan zorg en ondersteuning. Zo is de zorg en ondersteuningsbehoefte van een oudere met dementie anders dan de zorg- en ondersteuningsvraag van een oudere  met COPD. Ook de vormen van zorg en ondersteuning zijn divers. Het gaat om persoonlijke verzorging en verpleging, medische zorg, dagbesteding, hulpmiddelen en verblijf. Ook de organisatie van zorg en ondersteuning is een belangrijk onderwerp voor deze doelgroep. Centraal daarin staat ook de vraag welke zorg thuis ontvangen kan worden en wanneer andere woonvormen beter van toepassing zijn.

Binnenkort volgt hier een link naar een subpagina met meer specifieke informatie over de inzet van ZonMw voor zorg en ondersteuning voor kwetsbare ouderen.

Mensen met een verstandelijke beperking

Voor mensen met een verstandelijke beperking of hersenletsel geldt dat zij levensbreed behoefte hebben zijn aan  zorg en ondersteuning. Dit beperkt zich niet alleen tot de persoon in kwestie, maar ook familie, naasten en vrijwilligers kunnen behoefte hebben aan ondersteuning in hun zorgtaak. De doelgroep die te maken heeft met een licht verstandelijke beperking heeft andere zorg en ondersteuning nodig, dan de doelgroep met een ernstige (meervoudige) verstandelijke beperking of niet-aangeboren hersenletsel (NAH).

Binnenkort volgt hier een link naar een subpagina met meer specifieke informatie over de inzet van ZonMw voor zorg en ondersteuning voor mensen met een verstandelijke beperking.

Mensen met een lichamelijke beperking of aandoening

Voor mensen met een lichamelijke beperking is het in verschillende opzichten lastiger om deel te nemen aan het maatschappelijke leven. Levensaspecten als werken, wonen, sociale activiteiten of mobiliteit brengen uitdaging met zich mee voor mensen met een lichamelijke beperking. De zorg- en ondersteuningsbehoefte kan daarin ook variëren. Van bewegingstherapie tot aan op maat gemaakte hulpmiddelen of speciaal vervoer.

Binnenkort volgt hier een link naar een subpagina met meer specifieke informatie over de inzet van ZonMw voor zorg en ondersteuning voor mensen met een lichamelijke beperking of aandoening.

Mensen met een zintuiglijke beperking

De groep mensen met een zintuiglijke beperking is net zo divers als de Nederlandse bevolking. Allerlei vormen van slechtziendheid of blindheid, doofheid, slechthorendheid en communicatieve beperkingen komen voor. Waar mensen met een zintuiglijke beperking en hun naasten behoefte aan hebben loopt dan ook sterk uiteen. Hierdoor is er maatwerk nodig en vraagt de zorg en ondersteuning om specifieke kennis en deskundigheid.

Binnenkort volgt hier een link naar een subpagina met meer specifieke informatie over de inzet van ZonMw voor zorg en ondersteuning voor mensen met een zintuigelijke beperking.

Mensen die leven met een ongeneeslijke ziekte

Wanneer een ziekte niet meer te genezen is, dan is het belangrijk dat er persoonlijke aandacht is voor zorg en ondersteuning die ervoor zorgen dat iemand wel zijn of haar leven kan blijven leiden zoals zij dat zelf willen. De zorg- en ondersteuningsbehoefte richt zich daarbij vooral op afremmen van achteruitgang en behoud van kwaliteit van leven. Voorbeelden van zorg en ondersteuning kunnen zijn; Proactieve Zorgplanning, Palliatieve zorg, maar ook ondersteuning van mantelzorg.

Binnenkort volgt hier een link naar een subpagina met meer specifieke informatie over de inzet van ZonMw voor zorg en ondersteuning voor mensen met een ongeneeslijke ziekte.

Mensen met een psychische kwetsbaarheid

Mensen die te maken krijgen met psychische klachten zijn vaak kwetsbaar. Voorbeelden van psychische klachten waarvoor iemand langdurige zorg en ondersteuning nodig kan hebben zijn dementie, een verslaving, autisme of een trauma (PTSS). Naast het ophalen, bundelen en verspreiden van de kennis over geestelijke gezondheid, besteedt ZonMw in haar programma’s ook aandacht aan het verbeteren van de samenwerking tussen professionals en domeinen.

Binnenkort volgt hier een link naar een subpagina met meer specifieke informatie over de inzet van ZonMw voor zorg en ondersteuning voor mensen met een psychische kwetsbaarheid.

Kunnen we de langdurige zorg toegankelijk houden met behulp van technologie en digitalisering? De zorg staat onder druk door gebrek aan personeel en de toenemende zorgvraag. Ook in de langdurige zorg is dit merkbaar en is er behoefte aan inzicht over hoe technologie en digitalisering bij kunnen dragen aan het ondersteunen van de gezondheid en welzijn van burgers en hoe het de werkdruk van zorgprofessionals kan verlichten.

ZonMw besteed in verschillende onderzoeksprogramma’s aandacht aan digitalisering en technologie. In de ouderenzorg en de gehandicaptenzorg speelt het ook steeds een grotere rol. Om beter te begrijpen welke kennis er al aanwezig is in het veld en welke kennisbehoeften er nog zijn, heeft ZonMw onderzoeksbureau Andersson Elffers Felix de opdracht gegeven om een brede verkenning van het veld uit te voeren. Hierin is opgenomen wat de ontwikkelingen en behoeften zijn, wat goede voorbeelden zijn, wat belemmerende en bevorderende factoren zijn en hoe ZonMw positieve effecten van digitalisering en technologie in de langdurige zorg kan stimuleren.

Lees de uitkomsten uit het rapport hier. ZonMw programma's met aandacht voor technologie en digitalisering kunt u hier terugvinden.