Hoe toegankelijk is jouw gemeente?
Een leefomgeving die voor iedereen toegankelijk is, geeft iedereen de kans op een gezond leven. Sinds in 2016 het VN-verdrag Handicap van kracht is, zijn gemeenten verplicht een Lokale Inclusieagenda op te stellen en uit te voeren. Toch is dat voor gemeenten nog een hele opgave. Zo blijkt ook uit de cijfers: ruim 7 jaar later heeft 48% van de gemeenten nog geen Lokale Inclusieagenda gereed.
Hoe toegankelijk is jouw gemeente?
Veel gemeentes worstelen met het vormgeven van toegankelijkheid en het betrekken van ervaringsdeskundigen bij het beleidsproces. In deze videopodcast gaan drie ervaren beleidsmakers in op de problemen en oplossingen: waar loop je tegenaan bij het vormgeven van toegankelijkheid in je gemeente, en hoe betrek je ervaringsdeskundigen bij je beleid?
Theo Maas (voormalig wethouder van de gemeente Someren, bestuurssecretaris van Ieder(in) en commissievoorzitter bij ZonMw), Natascha Wingelaar (coördinerend portefeuillehouder Inclusie bij de gemeente Stein) en Tjarda Struik (ervaringsdeskundige en inmiddels burgemeester van Leiderdorp) gaan met elkaar in gesprek.
Bekijk de videopodcast
Liever luisteren?
Luister de videopodcast ook op Spotify, Apple Podcasts of Google Podcasts.
Toegankelijkheid in de praktijk
Werk je bij een gemeente en wil je beleid inclusiever maken, maar weet je niet precies hoe? Dan vind je hier inspiratie en tips om aan de slag te gaan.
De straat op met ervaringsdeskundigen werkt
Ervaringsdeskundigen kunnen haarfijn uitleggen waar zij hindernissen tegenkomen. En ook oplossingen aandragen. Soms heel eenvoudig, zonder dat daar veel geld bij komt kijken.
In het Voor elkaar! project ‘Met z’n allen de straat op’ gaan ervaringsdeskundigen en gemeenteambtenaren letterlijk samen de straat op. Zij ervaren zo zelf welke obstakels je tegenkomt als je bijvoorbeeld in een rolstoel zit of een visuele beperking hebt. Op de website van Disability Studies vind je onder andere inspiratiedocumenten uit de deelnemende gemeenten, en vragen die je kunt stellen aan inwoners met wie je in gesprek gaat over toegankelijkheid.
Houd de geleidelijnen voor slechtzienden vrij
Binnen het programma Voor elkaar! in het project ‘Houd de lijn vrij 3.0’ hebben de Oogvereniging en Stichting Bartiméus campagne gevoerd richting de gemeenten om de stations en de directe omgeving toegankelijker te maken. En om geleidelijnen voor mensen met een visuele beperking vrij te houden van obstakels. Op de website ‘Houd de lijn vrij’ vind je mooie verhalen. Bijvoorbeeld hoe ze in 2020 met een campagne 2 miljoen mensen bereikt hebben, en hoe ervaringsdeskundigen aan de campagne hebben bijgedragen. Ook kun je de speciale Houd de lijn vrij-stoeptegel bestellen.
Hoe richt je de openbare ruimte in voor iedereen?
Waar moet je rekening mee houden bij het ontwerpen van de openbare ruimte voor mensen met visuele beperkingen? Je leest het in de Aandachtspunten voor een toegankelijke openbare ruimte van het ZonMw/InZicht-project Shared Space.
Op verzoek van ZonMw boog een aantal wetenschappers uit diverse sectoren zich over de effecten van buurt, gebouw en interieur op mensen met een verstandelijke beperking. Het resultaat is een informatieve plaat waarop in één oogopslag de factoren op het gebied van fysieke leefomgeving duidelijk zijn:
Artikel Rustig dankzij interieur (nog niet gemigreerd)
Artikel Effecten van buurt, gebouw en interieur op mensen met een verstandelijke beperking
Voorbeeld van training: CABRIO-training
Samenwerken met ervaringsdeskundigen vraagt iets van iedereen. Maar het loont! De CABRIO-training is binnen het ZonMw-programma Gewoon Bijzonder ontwikkeld om onderzoekers te ondersteunen bij het samenwerken met ervaringsdeskundigen met een verstandelijke beperking. De training is verder doorontwikkeld. Nu kunnen allerlei verschillende teams die willen samenwerken met ervaringsdeskundigen met een beperking de training volgen.
Inspiratiebundel VNG ‘Organiseer ervaringsdeskundigheid’
'Niets over ons, zonder ons', dat is het motto van het VN-Verdrag Handicap. Ervaringsdeskundige inwoners, daar moet je als gemeente gebruik van maken. Hoe dat kan lees je in de inspiratiebundel Organiseer ervaringsdeskundigheid: het VN-Verdrag Handicap in jouw gemeente.
Website: Helpdesk ervaringsdeskundigheid
Op het ervaringskennisplein kunnen zowel ervaringsdeskundigen zelf als professionals, onder andere uit gemeenten, terecht met vragen over de inzet van ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid. De helpdesk is onderdeel van Ervaringskennisplein, een initiatief van MIND, Valente, Vereniging van Ervaringsdeskundigen en Movisie.
Op 14 juli 2016 is in Nederland het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap (hierna ‘VN-verdrag Handicap) geratificeerd. Oftewel, Nederland zei ‘ja’ tegen het verdrag. Het VN-Verdrag Handicap heeft als doel het bevorderen, waarborgen en beschermen van rechten van mensen met een beperking.
Sinds 2018 peilen Movisie en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) jaarlijks hoe Nederlandse gemeenten werk maken van de uitvoering van het VN-verdrag Handicap. Lees de meeste recente Flitspeiling (2022).
De VNG heeft een interactieve geografische kaart gepubliceerd met een overzicht van Lokale Inclusie Agenda’s en gemeenten die werken aan een Lokale Inclusie Agenda.
Toegankelijkheid heeft niet alleen te maken met fysieke toegankelijkheid. Het gaat om alle aspecten van het leven, en dus om alle beleidsterreinen. En het gaat niet alleen mensen met een beperking maar ook om leeftijd, huidskleur, culturele achtergrond, gender, inkomen, talenten, levensbeschouwing, seksuele oriëntatie.
Hier vind je praktische aanknopingspunten voor het bevorderen van toegankelijkheid in je gemeente en om inclusief beleid te ontwikkelen en uit te voeren.
Zelfscan gemeenten voor VN-verdag Handicap
Hoe ver ben je als gemeente met de uitvoering van het VN-verdrag Handicap? Doe de zelfscan van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).
Kennisbank VNG inclusief beleid en toegankelijkheid
De VNG organiseert webinars, kennissessies en masterclasses over inclusief beleid en toegankelijkheid. Kijk op de webpagina Iedereen doet mee.
VNG-handleiding en routekaart
De VNG heeft een handleiding en routekaart Lokale Inclusie Agenda (LIA) beschikbaar: De routekaart: hoe maakt u een Lokale Inclusie Agenda?
Movisie handreiking
Movisie biedt gemeenten een handreiking, met stappenplan, om werk te maken van inclusief beleid.
Adviespunt ervaringsdeskundigen Ieder(in)
Ieder(in), het netwerk van mensen met een beperking of chronische ziekte, heeft een Adviespunt ervaringsdeskundigen.
Handreiking jongeren met een beperking
Binnen het programma ‘Onbeperkt meedoen!’ van ZonMw is de Handreiking Verbeteren van de positie van jongeren met een beperking opgesteld, met tips voor de beleidsmaker, de organisatie en het individu.
Toegankelijke politiek
Een toegankelijke politiek hangt sterk samen met politieke participatie. Nog geen 0,5% van de mensen met een beperking heeft een functie in de politiek en het openbaar bestuur, terwijl tussen de 10 en 15% van de Nederlanders een beperking heeft. Lees in onderstaande artikelen meer over (on)toegankelijkheid van de politiek:
Voor mensen met een beperking is deelname aan het openbaar bestuur niet vanzelfsprekend. Letterlijk en figuurlijk lopen ze tegen drempels aan. Maar politiek actief zijn met een beperking kan wel. Dat bewijst Tjarda Struik. Wat zijn haar adviezen voor een toegankelijkere politiek? Artikel: Stem voor meer mensen met een beperking in de politiek
Politieke participatie begint met toegankelijk stemmen. Bekijk onze pagina over dit onderwerp, inclusief het Actieplan Toegankelijk stemmen en de video die we maakten samen met Kennis over Zien over de gemeenteraadsverkiezingen in 2022.
Lees ook het gesprek tussen Otwin van Dijk (burgemeester van Oude IJsselstreek) en Ellis Jongerius (directeur van de LFB, de vereniging door en voor mensen met een verstandelijke beperking, en ervaringsdeskundige).
Sinds 2022 is een aanjaagteam van politici en politieke ambtsdragers met een beperking actief. Lees hun Manifest Toegankelijke Politiek (februari 2023).