Nieuwe richtlijn decubitus

Vele keren kwam de landelijke werkgroep decubitus, bestaande uit medisch specialisten, verpleegkundigen, paramedici en patiënten samen. Nu is de nieuwe richtlijn decubitus klaar voor autorisatie. Een richtlijn die een stuk minder pagina’s beslaat dan de oude versie. Vanwaar deze aanpassing?

Het feit dat verpleegkundigen en verzorgenden niet altijd weten naar wie ze moeten doorverwijzen, legt volgens Erik meteen bloot waar het probleem zit: er is geen medische probleemhouder van decubitus, het is geen ziekte op zich. Stuur je iemand via de huisarts door naar de dermatoloog, wondverpleegkundige, diëtist of plastisch chirurg? ‘Met deze richtlijn willen we verpleegkundigen en verzorgenden handvatten geven voor die doorverwijzing en natuurlijk voor de preventie van decubitus.’

In de richtlijn is ook veel rekening gehouden met de patiënt, iets wat in klassieke richtlijnen vaak niet gebeurde. Erik: ‘Er was een houding van wij weten het als professional wel. Ik vind het een goede ontwikkeling dat we daar nu anders naar kijken. Als je in het ziekenhuis een doorligwond krijgt, is de juiste hulp voorhanden, maar thuis niet. Stel je wordt verzorgd door een mantelzorger, dan heeft die vaak geen idee wat de eerste stap is. Contact opnemen met de wijkverpleegkundige? De huisarts? Om deze reden hebben we ook de patiënten betrokken bij het opstellen van de richtlijn. Wat willen zij in de richtlijn beschreven zien?’

‘De bijeenkomsten met al die verschillende betrokkenen, leverde soms wel discussies op’, vertelt Erik. ‘Sommige deelnemers vroegen zich af wat ze daar deden als er geen specifieke informatie in de richtlijn kwam te staan voor hun discipline.’

Erik: ‘Als je alles beschrijft, ben je een handboek aan het maken in plaats van een richtlijn. Dan zien gebruikers, in dit geval de verpleegkundigen en verzorgenden, door de bomen het bos niet meer. Natuurlijk verwijzen we als het nodig is naar andere richtlijnen, bijvoorbeeld de algemene richtlijn voor wondverzorging.’
Jolanda is blij dat de handen aan het bed nu weten dat je naar een diëtist kunt doorverwijzen. ‘Dat wordt vaak vergeten. Terwijl voeding heel belangrijk is, denk aan eiwitten en voldoende vocht. Als diëtist weet je precies welke patiënt wat nodig heeft. Doorverwijzen is dus essentieel.’

Naast interdisciplinaire was er ook internationale samenwerking. In 2019 was een internationale werkgroep bezig met het herzien van internationale richtlijn op basis van uitgebreid literatuuronderzoek. Erik: ‘Het zou natuurlijk te gek voor woorden zijn als wij zelf ook al die duizenden referenties zouden doorspitten. Ik heb veel internationale contacten waaronder een Australische collega die deze werkgroep leidde. Daar heb ik meteen contact mee opgenomen om van hun input gebruik te maken. Natuurlijk moet je wel kijken hoe je deze input adopteert, want soms is het niet 1 op 1 te kopiëren. Op een paar plekken hebben we het dus wat specifieker gemaakt.’

‘Voor mij waren er als specialist in dit proces 2 belangrijke eyeopeners waar andere richtlijnontwikkelaars wellicht ook wat aan hebben.

Organisatie van zorg

Ten eerste dat de overdracht van de zorg achter de feiten aan loopt. Het gaat vaak mis als de patiënt van het ene zorgsysteem naar het andere gaat. Bijvoorbeeld vanuit verzorging door een mantelzorger naar opname in het ziekenhuis of andersom. De zorg wordt niet meteen voortgezet. Denk aan het speciale matras dat iemand in het ziekenhuis had. Thuis ligt dat niet klaar. Aan deze organisatie van de zorg hebben we daarom een apart hoofdstuk gewijd.

Zelfmanagement

Een ander inzicht dat ik opdeed, was de behoefte aan zelfmanagement. Wat kan ik als patiënt of verzorger zelf doen? We hopen dat door het geven van de juiste informatie mensen op tijd aan de bel trekken als de eerste tekenen van decubitus zichtbaar worden. Zo kunnen we hopelijk veel leed besparen.’