ZonMw en NWO zetten in op duurzame onderzoekssoftware
Software vormt een centraal onderdeel van modern onderzoek. Voor veel onderzoeksprojecten is het daarnaast een belangrijke vorm van output. Duurzame onderzoekssoftware - broncodebestanden, algoritmes, scripts, computationele workflows en executables - is dan ook cruciaal voor het langetermijnsucces en impact van onderzoek. Bovendien is betrouwbare en goed onderhouden software essentieel voor de reproduceerbaarheid van onderzoeksresultaten.
‘Als financiers erkennen we het steeds toenemende belang van software in het onderzoeksproces. Duurzaamheid, waarbij onderzoekssoftware voor een langere periode wordt onderhouden en gebruikt kan worden voor meerdere onderzoeksprojecten, is daarbij wat ons betreft een must. ZonMw en NWO gaan de komende tijd dan ook verdere stappen ondernemen die bijdragen aan de verbetering van de duurzaamheid van software en het ecosysteem van onderzoekssoftware’, stelt Arfan Ikram, voorzitter van ZonMw en verantwoordelijk voor open science in de raad van bestuur van NWO. ZonMw en NWO zetten zich al vele jaren in voor open science, waarvan open onderzoekssoftware een onderdeel is. Met de ondertekening van de Amsterdam Declaration onderstrepen ze dit beleid.
De Amsterdam Declaration on Funding Research Software Sustainability omvat 12 aanbevelingen, die gaan over onder meer de praktijk en het ecosysteem rond onderzoekssoftware, maar ook over de ethische kanten en de menskracht die nodig is om duurzame software in stand te houden. Ook is er een toolkit met hulpmiddelen om de implementatie van de verklaring te bevorderen, met onder andere voorbeelden van financieringsprogramma's.
De verklaring komt voort uit een bijeenkomst in Amsterdam in november 2022, toen ongeveer 40 onderzoeksfinanciers en gerelateerde organisaties uit de hele wereld de toekomst en duurzaamheid van onderzoekssoftware bespraken. Vanuit Nederland namen NWO, ZonMw, SURF en het Netherlands eScience Center deel. Na nog een jaar consultaties met partijen wereldwijd werd de verklaring eind 2023 voltooid. In Nederland tekenden het Groningse Center for Information Technology en het Netherlands eScience Center de verklaring reeds. Ook anders financieringsorganisaties worden momenteel uitgenodigd om de verklaring formeel te ondertekenen.