Start onderzoek naar oversterfte tijdens de coronapandemie
Deelprogramma ‘Oversterfte in Nederland 2020-2021’
Tijdens de COVID-19 pandemie zijn meer mensen overleden dan verwacht. Op verzoek van het ministerie van VWS heeft ZonMw daarom een verdiepend onderzoekstraject opgezet naar de oorzaken van deze oversterfte. Onderzoeksresultaten kunnen bijdragen aan het voorkomen of verminderen van oversterfte tijdens een volgende pandemie. De programmacommissie van onafhankelijke experts heeft een onderzoeksagenda opgesteld met kennishiaten die zijn gecategoriseerd in drie lijnen. Lijn 1 bestaat uit een systematische literatuuranalyse met internationale vergelijking die wordt uitgevoerd door Cochrane Netherlands. Lijn 2 bestaat uit onderzoek met beschikbare onderzoeks- en zorgdata. Binnen lijn 3 wordt met data van het RIVM, GGD GHOR en GGD’en, zoals vaccinatie en testdata, onderzoek gedaan.
Gehonoreerde projecten
Binnen de subsidieronde naar de kennishiaten in lijn 2 van de onderzoeksagenda zijn 11 projecten gehonoreerd door ZonMw.
CORAL-project
In het CORAL-project wordt de oversterfte bij thuiswonende (pre)dementiepatiënten als gevolg van de COVID-19 pandemie onderzocht.
Dr. Maurik, Amsterdam UMC
Providing context to excess mortality through changes in healthcare use during the COVID-19 pandemic
In dit project wordt de verandering in zorggebruik onderzocht door zorgverzekeringsdata in 2020 te vergelijken met verwacht zorggebruik op basis van eerdere jaren.
Dr. Beem, Amsterdam health & technology institute
Lifestyle and excess mortality during the COVID-19 pandemic
Dit project richt zich op de invloed van leefstijl op de overlijdenskans tijdens de pandemie.
Dr. Vermeulen, SEO Economisch Onderzoek
Excess mortality during the COVID-19 epidemic: vulnerable groups and long-term effects
In dit project wordt oversterfte in kaart gebracht om kwetsbare groepen te identificeren, zowel tijdens de pandemie als erna.
Prof. dr. Rosendaal, Leids Universitair Medisch Centrum
The Effect of Delayed Cancer Screening on Stage Shift and Increased Mortality during the Coronapandemic in The Netherlands
In deze studie worden de veranderingen in ziekenhuissterfte onderzocht voor patiënten met kanker tussen 2018-2021.
Prof. dr. Meester, Vrije Universiteit Amsterdam
Using individual level survival prediction to estimate years of life lost due to COVID-19 and their socio-economic distribution
In dit project willen onderzoekers voorspellingen maken van verloren levensjaren voor degenen die zijn overleden aan COVID-19. Deze informatie wordt vervolgens gebruikt om sociaaleconomische ongelijkheden in de gezondheidslast van COVID-19 te kwantificeren.
Prof. dr. van Baal, Erasmus Universiteit
Who counts depends on who is counted: an investigation into excess mortality among people with intellectual disabilities in 2020-2021
Dit project richt zich op sterfte onder mensen met een verstandelijke beperking. Daarnaast wordt de rol van onderliggende aandoeningen en de woonsituatie onderzocht.
Dr. Cuypers, RadboudUMC
Individual and environmental determinants of differences in excess mortality between neighbourhoods in Amsterdam during the COVID-19 pandemic
In dit project worden de verschillen in oversterfte tussen wijken in Amsterdam in 2020 en 2021 onderzocht.
Dr. Bosdriesz, GGD Amsterdam
Excess mortality during the COVID-19 pandemic in the Netherlands: associations with people's medical history and sociodemographic characteristics
Dit project richt zich op specifieke groepen in de samenleving, waarbij wordt onderzocht in hoeverre medische voorgeschiedenis en sociaal-demografische kenmerken geassocieerd zijn met oversterfte.
Dr. Bos, Nivel
Determinants of excess mortality rates in nursing homes
Dit project onderzoekt de rol van organisatiekenmerken van verpleeghuizen (zoals personeelsbezetting, kwaliteit en omvang) bij het verklaren van oversterfte tijdens de pandemie.
Drs. Bär, Erasmus School of Health Policy & Management
Healthcare avoidance and excess mortality during the COVID-19 pandemic in the Netherlands: a population-based cohort study
In deze studie wordt de relatie tussen zorgmijding tijdens de eerste fase van de COVID-pandemie en de waargenomen sterfte onderzocht.
Dr. Licher, Erasmus MC
Nieuwe subsidieoproep open
Op 15 december opent een nieuwe subsidieoproep naar de kennishiaten in lijn 3 van de onderzoeksagenda. Recent is de vaccinatie- en positieve testdata van het RIVM en GGD’en en GGD GHOR toegankelijk geworden voor het uitvoeren van onafhankelijk onderzoek (zie kamerbrief van 18-11-2022 p.7-9). Dit betekent dat aanvragen voor onderzoek naar de kennishiaten opgenomen in lijn 3 van de onderzoeksagenda vanaf 15 december ingediend kunnen worden. Binnen deze subsidieoproep wordt vooral gefocust op onderbouwing van de kwaliteit van de data, toepassing van andere modellen, correctie voor andere co-variabelen, en andere tijdsframes omtrent follow-up. Onderzoekers kunnen hun aanvraag voor de subsidieoproep ‘Oversterfte in Nederland in de periode 2020-2021’ indienen tot dinsdag 31 januari 2023, 14.00 uur.