Inclusieve samenleving

Van Dale definieert inclusie als de ‘toestand dat iedereen gelijke rechten en plichten heeft en volwaardig kan deelnemen aan het maatschappelijk leven’. Voor ons draait inclusie om alles dat ervoor zorgt dat mensen zich geaccepteerd en van waarde voelen. Inclusie valt het best te omschrijven met termen als:

• Je welkom voelen
• Geaccepteerd worden
• Waardering krijgen
• Een goed leven hebben
• Sociale rollen vervullen
• Iets nuttigs kunnen doen
• Eigen keuzes maken 

Inclusie als recht

Er zijn verschillende factoren die bijdragen aan een inclusieve samenleving. Denk aan fysieke of digitale toegankelijkheid, het zeker zijn van een inkomen en een woning (bestaanszekerheid), de toegankelijkheid van zorg en ondersteuning en het hebben van eigen regie. Het recht om mee te doen is vastgelegd in verschillende internationale verdragen, zoals het Kinderrechtenverdrag en het VN-verdrag Handicap. 

ZonMw staat voor een goede gezondheid voor iedereen. In de praktijk zien we dat inclusie – erbij horen, mee kunnen doen – positieve effecten heeft op de kwaliteit van leven en de gezondheid van mensen. Daarom dragen wij met kennisontwikkeling bij aan een inclusieve samenleving. Ook op kleinere schaal zien we dat inclusie positieve effecten heeft. Rekening houden met diversiteit in onderzoek en projecten zorgt ervoor dat de resultaten ervan impact hebben op een grotere groep mensen. Daarom houden we als ZonMw ook rekening met diversiteit en inclusie in projectaanvragen die bij ons worden ingediend.

Diversiteit, inclusie en participatie zijn 3 termen die vaak in 1 adem met elkaar worden genoemd. Hoe houden deze begrippen verband met elkaar?

Diversiteit

Diversiteit gaat over de mix van verschillen tussen mensen. Denk aan zichtbare verschillen zoals leeftijd, sekse en gender, huidskleur of een beperking. Maar het kan ook gaan om onzichtbare verschillen, zoals cultuur, seksuele voorkeur, politieke overtuiging, je belastbaarheid of je persoonlijkheid. Benieuwd wat ZonMw specifiek doet op het gebied van diversiteit in onderzoek, zorg en samenleving? Bekijk de pagina diversiteit.

Inclusie

Inclusie gaat over hoe je omgaat met verschillen tussen mensen. In een inclusieve samenleving mogen die verschillen er zijn en worden ze gerespecteerd. Inclusie gaat dus over hoe je met diversiteit omgaat.  

Participatie

Participatie betekent letterlijk ‘actieve deelname’ en is een belangrijk onderdeel van inclusie. Het gaat er vanuit dat iedereen mee kan doen en van waarde is. Als we het bij ZonMw over participatie hebben, gaat het vaak over hoe we mensen kunnen helpen om volwaardig mee te doen in de samenleving. Ook besteden we veel aandacht aan de participatie van ervaringsdeskundigen in onderzoek en projecten. Bekijk de pagina over participatie en citizen science.

ZonMw financiert meerdere programma’s waarvan de resultaten bijdragen aan een inclusieve samenleving voor iedereen. Onderstaand vind je een overzicht van de belangrijkste programma's:

• Beschermd thuis: Dit programma is gericht op sociale inclusie van mensen die moeite hebben om een zelfstandig bestaan op te bouwen en te behouden. Zij kunnen samen met de juiste zorg en ondersteuning een stabiel bestaan opbouwen. Woonruimte is hierbij een basisvoorwaarde.
• NWA Synergythema Kwetsbaarheid en Weerbaarheid in een online samenleving: In dit thematische programma van de Nationale Wetenschapsagenda (NWA) staan kwetsbaarheid en weerbaarheid in een online samenleving centraal. De versnelde digitalisering heeft bestaande tegenstellingen en kansenongelijkheid versterkt en nieuwe vormen van kwetsbaarheid geïntroduceerd. De inrichting en functionaliteit van de online wereld en de interactie tussen de fysieke en offline wereld hebben invloed op kwetsbaarheid en weerbaarheid van burgers.
• Onbeperkt meedoen!: Dit programma gaat over de implementatie van het VN-verdrag Handicap in Nederland. Het programma richt zich specifiek op het wegnemen van zichtbare en onzichtbare drempels, zodat mensen met een ziekte of beperking volwaardig mee kunnen doen in de samenleving.
• Voor Elkaar!: In dit programma worden projecten gefinancierd voor én door patiënten die zijn gericht op een gelijkwaardige deelname in de samenleving. Focust zich niet alleen op zorg, maar ook op thema's als werk, onderwijs en vrije tijd.
• Zorg voor vluchtelingen: Dit 4-jarige innovatieve programma richt zich op het verbeteren van de psychosociale zorg en ondersteuning aan statushouders in Nederland en het uitbreiden van de kennis over deze zorg en ondersteuning.

Wil je een overzicht van alle projecten die over inclusie gaan? Bekijk dan onze projectendatabank.