Voorbeelden reflectiemethoden Safety-II

Uitgangspunt bij Safety-II is dat patiëntveiligheid wordt vergroot door te focussen op aanpassingsvermogen en veerkracht (resilience) van professionals, waarbij vooral ook aandacht is voor de specifieke werkomstandigheden. Maar hoe doe je dat?

Gestructureerde ingebouwde reflectiemomenten

Dat hebben 23 projecten, waarvan er inmiddels 11 zijn afgerond, in de dagelijkse praktijk onderzocht met lerende trajecten plaats in de vorm van (actie)onderzoeken. Een belangrijke conclusie van die onderzoeken is dat er gestructureerde ingebouwde reflectiemomenten nodig zijn om te werken aan patiëntveiligheid. Daar zijn verschillende methoden voor.

Video's

In een aantal video's nemen we u mee in verschillende methoden om systematisch reflectiemomenten in te bouwen. De reflectiemethodieken bieden praktische handvatten waarmee u direct in de praktijk aan de slag kunt. Naast een bijdrage aan patiëntveiligheid, maar geven ze ook energie en zorgen voor meer werkplezier.

Functional Resonance Analysis Method (FRAM)

FRAM, Functional Resonance Analysis Method, is een onderzoeksmodel dat wordt gebruikt om complexe processen en systemen te analyseren. Bijvoorbeeld in de diagnostiek, behandeling en medicatiebeheer. De nadruk ligt hierbij op het begrijpen van het werk in de dagelijkse praktijk en het zichtbaar maken en leren van variabiliteit en flexibiliteit in die praktijk van alledag in relatie tot de voorgeschreven werkwijze in richtlijnen, procedures en protocollen.

Resilience Analysis Grid (RAG-NL) / Team Veerkracht Tool

RAG-NL, Resilience Analysis GRID Nederland, is een Safety-II-methode die wordt gebruikt om de teamveerkracht van ziekenhuisafdelingen te analyseren en te bevorderen. RAG-NL, ook wel Team Veerkracht Tool genoemd, kan worden toegepast in situaties waarin er sprake is van complexe en dynamische omgevingen, zoals spoedeisende zorg, intensieve zorg of crisismanagement. De RAG-methode ondersteunt ziekenhuisafdelingen om beter om te gaan met dagelijkse complexe situaties op het werk.

Videoreflectie

Videoreflectie is een methodiek die wordt gebruikt om professionele ontwikkeling en zelfreflectie te bevorderen. Het maakt gebruik van video-opnamen van zorgverleners tijdens hun werkzaamheden, die vervolgens worden bekeken en geanalyseerd om inzicht te krijgen in het eigen gedrag, de interacties met patiënten en collega's, en de effectiviteit van de zorgverlening.

Aan de handleiding waar in de video naar wordt verwezen, wordt nog hard gewerkt. Deze kan nu dus nog niet worden gedownload. Zodra  de handleiding beschikbaar is, kunt u die op deze pagina downloaden. We verwachten dat de handleiding binnenkort beschikbaar is.

ZonMw en Safety-II

De zorg in ziekenhuizen en zelfstandige behandelklinieken wordt steeds complexer, waardoor het belang van patiëntveiligheid toeneemt. Een manier om patiëntveiligheid te vergroten, is door te kijken naar de dagelijkse praktijk, die meestal goed gaat. Deze positieve benadering is een belangrijk Safety-IIprincipe.

Bij Safety-II ligt de focus op het aanpassingsvermogen en de veerkracht (resilience) van zorgprofessionals in de context waarin zij werken. Dat wat dagelijks goed gaat, wordt zichtbaar gemaakt en verbeterd. Daarvan wordt geleerd en dat wordt verder ondersteund en verspreid. Maar hoe pak je dat aan? Om dat te onderzoeken, financierden we vanuit ons programma Safety-II en veiligheidsergonomie 23 projecten die hier onderzoek naar doen, waarvan er inmiddels 11 zijn afgerond.
 

Ons programma is onderdeel van het landelijke programma Tijd voor Verbinding: de volgende stap in patiëntveiligheid, dat eind 2018 is opgezet met de Federatie Medisch Specialisten, Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen, Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra, Zelfstandige Klinieken Nederland, Patiëntenfederatie Nederland en Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland om de patiëntveiligheid in ziekenhuizen te verbeteren.