Voeding bij overgewicht: Kan het de werking van het immuunsysteem verbeteren?

Het team van het TransInf-project onderzoekt de impact van voeding op de immuunrespons en vaccinatie-effectiviteit, waarbij overgewicht een centrale rol speelt. In Tanzania, waar overgewicht veel voorkomt onder de stedelijke bevolking, vergelijkt het team de werking van het immuunsysteem tussen mensen met en zonder overgewicht. Daarnaast onderzoeken ze actief of een verandering van een Westers dieet naar een traditioneel, grotendeels plantaardig Afrikaans dieet, of het innemen van een traditionele gefermenteerde drank de werking van het immuunsysteem verbetert. Hierbij wordt ook gekeken naar de antilichaamrespons op vaccinatie.

Het TransInf-project borduurt voort op het reeds afgeronde TransMic-project, waarbij de focus lag op het bestuderen van de gevolgen van 'verwestering' van levensstijl en dieet bij gezonde personen in de stad en op het platteland in Tanzania. Maar waarom juist in dat gebied? “We doen deze onderzoeken in Tanzania, omdat de populatie daar midden in de verstedelijking en verandering van levensstijl zit. Hierdoor krijgen we nieuwe inzichten in de rol van levensstijl en voeding op gezondheid”, legt De Mast uit. “Bovendien hebben populaties in Afrika een veel grotere genetische diversiteit en ook een andere blootstelling aan infecties en omgevingsfactoren. Dit maakt het extra belangrijk om dit soort onderzoek niet alleen in Europa en de VS te doen, maar ook in Afrika.”

De urgentie van dit onderzoek wordt benadrukt door de COVID-19-pandemie, waarbij overgewicht een verhoogd risico op ernstige ziekte en verminderde vaccinatie-effectiviteit veroorzaakte. “Tijdens de COVID-19-pandemie zagen we dat mensen met overgewicht een verhoogd risico hadden op ernstige COVID-19 en dat de effectiviteit van vaccins, waaronder die tegen COVID-19, verminderd was bij hen. Dit geldt ook voor andere infectieziekten”, licht De Mast toe.

Wat TransInf onderscheidt, is volgens De Mast de diepgaande dieetinterventie onder gecontroleerde omstandigheden: “Een deel van de deelnemers ontvangt driemaal daags een traditioneel dieet. Een andere groep ontvangt dagelijks vers gemaakte drank van gefermenteerde bananen met gierst.” Daarnaast worden de nieuwste laboratoriumtechnieken ingezet, die het onderzoeksteam helpen met het bestuderen van de invloed van voeding op de veranderingen in het immuunsysteem en ontstekingen, inclusief de respons op vaccinatie.

Dit internationale project is een vruchtbare samenwerking tussen Nederlandse, Tanzaniaanse, Duitse en Franse partners. Terwijl het Nederlandse consortium de studie in Tanzania leidt, zullen de Franse en Duitse partners de materialen, die momenteel in Tanzania worden verzameld, gebruiken om onder andere genactiviteit, telomeerlengte en de samenstelling van het microbioom te bepalen. Tot slot zal het onderzoeksteam gebruikmaken van (zowel eigen als die van partners) relevante gegevens uit eerder verzamelde cohorten om zodoende data gedreven te werken.