Verpleegkundig onderwijs en onderzoek in Zweden

Vanuit het LMNR 2.0 hadden we een inspirerende sessie met Tiny Jaarsma, die vertelde over haar loopbaan. Ze is op dit moment werkzaam als Professor in Nursing in Linköping Universiteit in Zweden. Voor ons de uitgelezen kans om in september 2022 kennis te maken met het verpleegkundig onderwijs en onderzoek in Zweden.

Zo kwamen we er achter dat de verpleegkunde opleiding 3 jaar duurt tot een bachelor of Nursing op universitair niveau en dat de student verpleegkunde gemiddeld ouder is dan de Nederlandse verpleegkunde student. Hierna kiezen veel verpleegkundigen ervoor om nog een specialisatie te doen, alsdus Katharina Berg, programmaleider specialisaties verpleegkunde. Deze specialisaties duren een jaar. Hierbij kun je denken aan anesthesie, IC, verloskunde en thuiszorg.

Overigens vonden onze Zweedse collega’s het systeem van 4 jaar Verpleegkunde onderwijs en 18 maanden post-hbo specialisatie een betere optie voor hun opleidingen. In Nederland is er een opleidingsprofiel, waarop de opleidingen hun curriculum ontwikkelen. In Zweden is er een nationaal examen voor Verpleegkunde studenten, bestaande uit een schriftelijk (kennis)deel en een praktijkdeel, vertelde Helen Marklund, programmaleider opleidingen Verpleegkunde.

Er wordt in het onderwijs in Zweden gebruik gemaakt van het (in Nederland ontwikkelde) Probleem Gestuurd Onderwijs (PGO). We hebben een PGO bijeenkomst bijgewoond bij een enthousiaste groep 1e jaars studenten. Ook hier zijn veel tekorten aan verpleegkundigen en stageplaatsen. Dat herkennen we natuurlijk ook uit Nederland. Linköping Universiteit leidt op dit moment ruim 800 studenten op tot verpleegkundigen en volgen ruim 100 verpleegkundigen een specialisatie.

De onderzoeksgroepen van Tiny Jaarsma en Peter Johansson richten zich met name op cardiologisch onderzoek, de rol van verpleegkundigen daarbij en het inzetten van e-health en daardoor het versterken van de zorgtrajecten van chronisch zieke hartpatiënten. We spraken met Peter Johansson, Leonie Klompstra en Ghassan Mourad.

Ghassan Mourad, Associate Professor, gaf aan dat er binnen de onderzoeksgroep en onderwijs ruim 30 verpleegkundigen/docenten onderzoek doen in de vorm van een promotieonderzoek en dit combineren met een baan in een klinische setting, variërend van thuiszorg, palliatieve zorg, revalidatie en ziekenhuis of docent Verpleegkunde. Ook zijn docenten Verpleegkunde veelal voor 1 dag in de week betrokken bij verpleegkundig onderzoek.

Er zijn veel verpleegkundig onderzoekers, die hun werk combineren met onderzoek en een baan in de klinische setting. Hierdoor zie je een goede connectie tussen onderzoek en praktijk.

Op beide locaties in Linköping en Norrköping is er in de ziekenhuizen, een afdeling ingericht voor interprofessioneel simulatieonderwijs. Dit is een ontzettend mooie en stimulerende leeromgeving voor toekomstige zorgprofessionals, zoals verpleegkundigen, artsen, fysiotherapeuten, social workers, ergotherapeuten! Door samen te leren, te ervaren en vanuit hun eigen professionele expertise gezamenlijk naar de patiënt te kijken voor persoonsgerichte zorg.

Afbeelding

Er zijn diverse scenario’s waarbij gewerkt wordt in acute situaties, maar ook bijvoorbeeld een palliatieve situatie waarbij vooral de communicatieve vaardigheden centraal staan. Bij alle simulaties is daarnaast veel ruimte voor reflectie. Ook een scenario met een kind, waarbij niet alleen zorg geleverd moet worden aan het kind, maar ook aan de aanwezige (simulatie)moeder. Er wordt tevens gewerkt met een CVA-scenario, waarbij het hele zorgtraject in simulatie doorlopen wordt. Dit wordt in de onderstaande YouTube-video toegelicht door Simon Tidén, coördinator simulatieonderwijs.

Afbeelding

We zien verschillen én overeenkomsten in Zweden. We nemen fika (Zweedse koffiepauze, die veel meer inhoudt dan alleen koffie drinken), zijn veel buiten in de natuur, zien stimulerende lesvormen, maar nemen vooral ook inzichten en inspiratie voor (interprofessioneel) verpleegkundig onderwijs en onderzoek mee terug naar Nederland. Deze reis geeft ook een stimulans aan het samenwerken binnen onderzoek en onderwijs binnen Nederland. Doordat wij samen als docenten Verpleegkunde en onderzoekers naar Zweden zijn gegaan, werden bij fika mooie plannen voor toekomstige samenwerking gestart. Hierbij valt te denken aan thema’s positieve gezondheid, palliatieve zorg en de best passende zorg door de keten heen met oog op preventie binnen de interprofessionele verpleegkundige zorg.

Afbeelding

Cindy de Bot is docent-onderzoeker bij de lectoraten Leven Lang in Beweging en Zorg rond het Levenseinde van Avans Hogeschool (Academie voor Gezondheidszorg, opleiding Verpleegkunde). Marjon van Rijn is docent Verpleegkunde bij de Hogeschool van Amsterdam en senior onderzoeker bij de afdeling ouderengeneeskunde van Amsterdam UMC.