Unieke samenwerking paramedische beroepsgroepen bij richtlijnontwikkeling

Kwaliteitsstandaarden, waaronder richtlijnen, zijn een belangrijke basis voor een goede kwaliteit van zorg. De paramedische beroepsgroepen diëtetiek, ergotherapie, fysiotherapie huidtherapie, logopedie en oefentherapie zijn in maart van start gegaan met 3 projecten gericht op het gezamenlijk ontwikkelen van richtlijnen.

2 projecten focussen op knelpuntenanalyses voor de doelgroepen kwetsbare ouderen en mensen met dementie. Het derde project is gericht op het opzetten van een learning community.

Knelpuntenanalyses

Projectleider van de 3 projecten en beleidsmedewerker bij het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF) Hilde Vreeken vertelt dat de beroepsverenigingen in de gezamenlijke knelpuntenanalyses voor kwetsbare ouderen en mensen met dementie, de belangrijkste knelpunten van de betrokken paramedische beroepsgroepen én patiënten in kaart brengen. Om zo goed mogelijk aan te sluiten bij de praktijk raadplegen de beroepsverenigingen patiënten, mantelzorgers, zorgprofessionals en andere stakeholders. Deze inzichten zetten ze uiteindelijk, samen met wetenschappelijke kennis, om in uitgangsvragen. In een vervolgproject worden de uitgangsvragen beantwoord in de richtlijn.

De gezamenlijke knelpuntenanalyses zijn een unieke kans voor de verschillende beroepsverenigingen om samen kennis en expertise op te bouwen.

Bij de doelgroepen kwetsbare ouderen en mensen met dementie is er vaak sprake van multiproblematiek. De gezamenlijke knelpuntenanalyses zijn daarom een unieke kans voor de verschillende beroepsverenigingen om samen kennis en expertise op te bouwen. En om te inventariseren welke gemeenschappelijke vraagstukken er zijn en welke interventies elkaar mogelijk versterken. Daar kunnen de beroepsverenigingen in het vervolgtraject van richtlijnontwikkeling hun voordeel mee doen.

Slider onder knelpuntenanalyses

Oudere dame oefent op skippybal bij fysiotherapeut
1 / 2


In de zomer 2020 is een Inventarisatie prioritering kwaliteitsstandaarden uitgevoerd. Daniëlle Conijn, beleidsmedewerker bij de Vereniging van Oefentherapeuten (VvOCM), vertelt dat uit de prioritering van de VvOCM blijkt dat bij het ontwikkelen van een multidisciplinaire richtlijn de behoefte aan het ontwikkelen van de richtlijn Kwetsbare Ouderen het grootste is; de richtlijn Dementie volgt op de 4e plek.

'Wij zijn daarom erg verheugd met de keuze voor dit onderwerp en het feit dat we onze knelpunten in de zorg hierover kunnen ophalen. De toekenning van de ZonMw-subsidie maakt dit voor ons ook realiseerbaar.'

2 / 2


‘Vanuit de diëtetiek zien we in de praktijk een breed scala aan voedingsgerelateerde en complexe zorgvragen bij de doelgroep kwetsbare oudere en bij dementie’, vertelt beleidsadviseur bij de Nederlandse Vereniging van Diëtisten (NVD) Wineke Remijnse.

‘Denk aan (risico op) ondervoeding en cardiometabole en neurologische aandoeningen met negatieve gevolgen voor de voedingstoestandtoestand en functionaliteit van ouderen. De knelpuntanalyse biedt ons de kans om hier de kennishiaten beter in te analyseren.’

Learning community vergroot kennis en expertise

‘Het doel van de learning community is om de kennis en expertise op het gebied van richtlijnontwikkeling binnen de paramedie te vergroten. Op dit moment staan het inrichten van het proces van een knelpuntinventarisatie, de analyse van knelpunten en de vertaling naar concept-uitgangsvragen voor de ontwikkeling van een richtlijn centraal in de learning community’, zegt Vreeken.

Richtlijnprojecten begeleiden
De paramedische beroepsgroepen hebben wisselende expertise en ervaring met het ontwikkelen en de actualisering van richtlijnen. En bij een aantal verenigingen is er een tekort aan beroepsprofessionals en procesbegeleiders die hiervoor zijn opgeleid. Binnen de learning community leren deelnemers onder begeleiding van het KNGF met en van elkaar om richtlijnprojecten te begeleiden in de rol van richtlijnadviseur.

Kwaliteitscyclus
‘Tot nu toe ontbrak een continue kwaliteitscyclus om de opgebouwde richtlijnkennis te borgen. De learning community biedt de mogelijkheid om de kennis en expertise binnen de paramedische zorg op het gebied van de ontwikkeling van kwaliteitsstandaarden, richtlijnmethodologie in het algemeen en de voorbereiding en uitvoering van een knelpuntenanalyse in het bijzonder te vergroten en toe te passen’, zegt Conijn.

1 / 2

‘We hebben vanuit de diëtetiek met een breed scala aan aandoeningen en zorgvraagstukken te maken’, geeft Remijnse aan.

‘We zijn dan ook bij zeer veel (multidisciplinaire) richtlijnen en afgeleide behandelleidraden voor diëtisten betrokken.'

'De inventarisatie die we in het voorjaar 2020 hebben gehouden heeft een overzicht van ruim 300 richtlijnen opgeleverd. De ontwikkeling van beroepsgerichte richtlijnen, conform de vereiste standaard, hebben we echter nog niet goed geborgd binnen de NVD. Door te participeren in de learning community hopen we meer kennis en daarmee grip op de ontwikkeling te krijgen.’

2 / 2

Conijn: ‘De VvOCM heeft al enige kennis en ervaring op het gebied van de ontwikkeling van kwaliteitsstandaarden en de borging daarvan.'

'Om deze kennis en ervaring beter te borgen hebben we een tweede richtlijn adviseur aangesteld waardoor de vereniging minder afhankelijk wordt van de kennis en ervaring van een persoon. Met deze verbreding blijven alle projecten voor ons als kleine organisatie uitvoerbaar.’

Gezamenlijk ontwikkelen

Bij de ontwikkeling van kwaliteitsstandaarden heeft tot voor kort weinig samenwerking of afstemming plaatsgevonden tussen de verschillende paramedische beroepsverenigingen. Uitzondering hierop waren de VvOCM en het KNGF die sinds 2018 in samenwerking richtlijnen ontwikkelen. Beide beroepsgroepen richten zich op beweegzorg en halen vaak dezelfde knelpunten op. Remijnse: ‘Maar met de start van de bestuurlijke afspraken en de uitvoering van het ZonMw-programma Paramedische Zorg zijn de paramedische beroepsverenigingen nog meer met elkaar gaan samenwerken en zoeken we naar de mogelijkheden om efficiënt en effectief met elkaar op te trekken met als doel de zorg voor de patiënt te verbeteren’.

Samen optrekken bij de ontwikkeling van richtlijnen heeft een grote meerwaarde. Zowel in het leren van elkaar bij richtlijnontwikkeling, het toewerken naar (nieuwe) praktijkgerichte modules als ook in het inhoudelijk verbinden van paramedische zorg.

Bij de 3 nieuwe projecten vindt samenwerking, uitwisseling en overleg plaats in een online projectomgeving en er zijn wekelijkse online bijeenkomsten. Doordat de 3 projecten gelijktijdig lopen staat de learning community dicht bij de praktijk, wordt nieuwe informatie direct toegepast en bespreken ze praktijkvoorbeelden gezamenlijk. De beroepsverenigingen willen deze projecten ook gebruiken om te verkennen hoe ze hierin toekomstbestendig met elkaar op kunnen blijven trekken. De learning community zorgt bijvoorbeeld voor borging van de gezamenlijke kennis over richtlijnontwikkeling.

Resultaten

De knelpuntenanalyse resulteert in concept-uitgangsvragen per beroepsgroep en een raamwerk voor een te ontwikkelen richtlijn, als startpunt voor een vervolgproject. Bij de concept-uitgangsvragen over paramedische zorg voor kwetsbare ouderen en dementie komt een advies over het vervolg van deze eerste fase, bijvoorbeeld de ontwikkeling van een beroepsspecifieke of juist een gezamenlijke richtlijn. Deelnemers van de learning community zijn na afloop van het project in staat om zelfstandig in de rol van richtlijnadviseur een knelpuntenanalyse uit te voeren.

‘Met het opzetten van de learning community en het delen van expertise wil het KNGF de ontwikkeling van richtlijnen binnen de paramedische zorg stimuleren’, licht Vreeken toe. ‘Door de intensieve samenwerking kunnen de verschillende beroepsverenigingen elkaar gemakkelijk vinden en daar waar mogelijk samen optrekken en de krachten bundelen.’

Meer en sterke paramedische richtlijnen verbeteren de kwaliteit van de paramedische zorg en bevorderen de communicatie binnen de paramedie én daarbuiten.

Programma Paramedische Zorg 2019-2022

In maart 2021 zijn er binnen het ZonMw-programma Paramedische Zorg 3 projecten van start gegaan die gericht zijn op het gezamenlijk ontwikkelen van richtlijnen. Het doel van het programma Paramedische Zorg is het stimuleren van de kwaliteit en transparantie in de paramedische zorg. Hiermee leveren we een bijdrage aan de verbetering van de patiëntenzorg en de gezondheid van patiënten. Het programma bestaat uit 2 onderdelen: kennisvergroting en onderzoek. In het eerste onderdeel doen we onderzoek naar kennisvragen uit de kennisagenda’s van de betrokken beroepsgroepen. In het tweede onderdeel werken we aan ontwikkeling van kwaliteitsstandaarden, (stroomlijning van) richtlijnontwikkeling en het verbeteren van transparantie van zorg.

Colofon

(Eind)Redactie: ZonMw