De rol van hormonen bij migraine en diabetes

Luister naar de podcast ‘Gender en gezondheid’ voor het volledige gesprek.

Extra interessant

Van Zonneveld doet onder andere onderzoek onder transgender personen. Zij krijgen tijdens hun transitie namelijk een enorm hoge dosis van het vrouwelijke geslachtshormoon oestrogeen. ‘Als je wilt onderzoeken wat er verandert in het bloed onder invloed van oestrogeen, dan is dit natuurlijk een fantastische onderzoekspopulatie. En wat het extra interessant maakt, is dat een derde van de transgender personen insulineresistentie ontwikkelt, een voorstadium van diabetes. En dat laatste is weer een belangrijke risicofactor voor het verlies van kleine bloedvaatjes’, aldus Van Zonneveld. Deze kleine bloedvaatjes leveren zuurstof en voeding aan de hartspier en het verlies ervan kan serieuze klachten veroorzaken, zoals pijn op de borst. Omdat vrouwen hier vaker last van hebben dan mannen, is de verwachting dat hormonen een rol spelen in het verlies van kleine bloedvaatjes. 

Betere behandeling

Vrouwelijke hormonen hebben waarschijnlijk ook invloed op het ontstaan van migraine. ‘Migraine komt vaak vlak voor de menstruatie voor. Tijdens de zwangerschap, wanneer er sprake is van een meer stabiele en hogere hormoonspiegel, heeft een vrouw vaak minder last van migraine. We denken daarom dat die schommelingen in vrouwelijke geslachtshormonen een belangrijke rol spelen’, zegt Maassen van den Brink.’ Hoewel migraine drie keer zo vaak voorkomt bij vrouwen dan bij mannen, is er nog maar weinig bekend over de oorzaak van dit man-vrouwverschil. Maassen van den Brink: ‘Het is een aandoening die niet alleen de hersenen, maar ook de rest van het lichaam betreft. Zowel de bloedvaten als het hormoonstelsel zijn betrokken, waardoor het voor een wetenschapper een ontzettend interessante aandoening is om te bestuderen.’ Volgens de farmacoloog is meer onderzoek ook hard nodig. ‘De World Heath Organisation (WHO) beschouwt migraine als tweede meest invaliderende aandoening ter wereld. Het is belangrijk om uit te zoeken hoe migraine precies ontstaat, omdat je daarmee ook een deur opent naar betere behandeling.’

Zorg op maat

Volgens Maassen van den Brink mogen we de term “vrouwelijk geslachtshormoon” van genderexperts eigenlijk niet gebruiken. ‘Uit een eerdere studie blijkt dat mannen met migraine meer oestrogeen hebben dan mannen zonder migraine. Dat is een mooie illustratie voor het feit dat je dus het onderliggende mechanisme moet begrijpen. En mannen hebben daar net zoveel baat bij als vrouwen. Ons onderzoek is een enorme puzzel die we stukje bij beetje aan het ontrafelen zijn. Als we weten wat het man-vrouwverschil veroorzaakt in het ontstaan van migraine, dan kunnen we deze aandoening bij vrouwen terugbrengen’, zegt ze. Van Zonneveld denkt dat man-vrouwverschillen een hoeksteen zijn voor personalised medicine: zorg die is afgestemd op het individu. ‘We hebben gezien hoe het mechanisme achter insulineresistentie via oestrogeen wordt aangestuurd, maar ongetwijfeld gebeurt dat bij een man anders dan bij een vrouw. Daarom is het ontrafelen van mechanisme zowel voor mannen als vrouwen heel relevant. Onderzoek moet zich dus focussen op specifieke gevoeligheden bij mannen en vrouwen om zorg op maat te kunnen geven.’

Podcast ‘Gender en gezondheid’

Wilt u horen wat de relatie is tussen buikvet, oestrogeen en insulineresistentie? En hoe onderzoek naar verschillen in de hormoonbalans tussen mannen en vrouwen in de praktijk werkt? Luister dan de hele podcast.