Met e-health gezond ouder worden

Voor ons dagelijks functioneren zijn spieren essentieel. Op oudere leeftijd nemen spiermassa en spierkracht natuurlijkerwijs af. Bij sommigen gaat dit proces sneller en is er sprake van sarcopenie. Tegelijkertijd neemt lichaamsvet toe na de pensioenleeftijd. Overgewicht en obesitas zijn een groot probleem onder ouderen. Als spierverlies en obesitas naast elkaar optreden, wordt dat sarcopene obesitas genoemd. Sarcopenie, obesitas en sarcopene obesitas hebben een grote negatieve impact op de kwaliteit van leven. Daarom ontwikkelt het Europese project 'SO-NUTS' eHealth-oplossingen (zoals apps) om het beweeg- en voedingsgedrag van mensen rond de pensioenleeftijd te bevorderen en deze aandoeningen te voorkomen.

De projectleider van SO-NUTS project (Preventing obesity, sarcopenia, and Sarcopenic Obesity in retirement – digital personalized interventions for healthy NUTrition and physical activity for Seniors), Josje Schoufour, deelt in een recent interview de ontwikkelingen en benadrukt hoe het project een verschil maakt in het streven naar een gezonde en actieve pensionering. Het project richt zich specifiek op de uitdagingen van gewichtstoename, verlies van spiermassa en de ontwikkeling van sarcopene obesitas die vaak optreden bij ouderen.

Internationale samenwerking

Schoufour vertelt enthousiast over de voortgang van het onderzoek en de ontwikkeling van een innovatieve applicatie gericht op het voorkomen van sarcopenie, obesitas en sarcopene obesitas bij mensen die met pensioen gaan. Ze benadrukt het succes van de internationale samenwerking binnen het consortium: "De samenwerking met de internationale partners loopt heel goed! In het projectvoorstel hebben we goed gekeken naar de expertise van de partners en hoe we deze in konden zetten." Schoufour coördineert het internationale project samen met haar onderzoeksteam van de Hogeschool van Amsterdam. Bij het onderzoek zijn ook andere partners uit Nederland (Erasmus MC), Oostenrijk, Frankrijk, Spanje en Tsjechië betrokken. 

Om sarcopene obesitas te voorkomen of te behandelen is een combinatie van voeding en beweging essentieel.
Josje Schoufour
Senior onderzoekers aan de Hogeschool van Amsterdam, en projectleider van SO-NUTS

Preventiestrategieën

Het project heeft al veel onderzoek uitgevoerd en de resultaten beschreven in een wetenschappelijke review. “Hieruit kwam een aantal belangrijke punten naar boven”, vertelt Schoufour. “Om sarcopene obesitas te voorkomen of te behandelen is een combinatie van voeding en beweging essentieel. Deze informatie was niet compleet nieuw, maar het review geeft een prachtig overzicht van de huidige literatuur en kijkt ook naar de specifieke combinatie van interventies die de beste resultaten levert.”

Gedragsveranderingstechnieken blijken effectief te zijn, maar worden weinig ingezet bij huidige preventiestrategieën. De onderzoekers raden daarom aan om bij nieuwe preventiestrategieën gericht op het voorkomen van sarcopenie, obesitas en sarcopene obesitas bij mensen die met pensioen gaan veel meer gebruik te maken van deze gedragsveranderingstechnieken. “Zodat niet alleen een (korte) interventie effectief is, maar er echt verbeteringen in het eet- en beweeggedrag gemaakt worden die gedurende jaren, en liefst nog langer, behouden blijven”, benadrukt Schoufour.

Ook deed het project verdiepend onderzoek naar voedingskwaliteit bij ouderen. “We weten dat voldoende eiwitten essentieel zijn om spiermassa te behouden of op te bouwen. Maar we vinden ook terug dat een algemeen gezond voedingspatroon bijdraagt aan de vermindering van vetmassa (obesitas) en tevens geassocieerd is met meer vetvrije massa en betere spierfunctie”, zegt Schoufour. 

SO-NUTS applicatie en toekomstige stappen

De resultaten van het project zijn vertaald naar een applicatie. De applicatie helpt mensen rond pensionering om gewicht te verliezen met behoud van spiermassa en spierfunctie. Gebruikers van de applicatie krijgen ondersteuning bij het maken, behalen en behouden van hun persoonlijke leefstijlaanpassingen. De ontwikkeling van de applicatie ging niet zonder slag of stoot. “Het ontwerpen en volledig opbouwen van een applicatie die voldeed aan alle wensen en eisen die opgehaald waren uit de verschillende werkpakketten binnen het project bleek veel tijdsintensiever en kostbaarder te zijn dan ingeschat.”

Over de voortgang van de applicatie zegt Schoufour: "De SO-NUTS pilot-applicatie is binnen Nederland van start gegaan met een klein groepje gebruikers. Er wordt momenteel heel hard gewerkt om de app nog beter te maken en alle wensen en suggesties zoveel mogelijk te verwerken." In januari zullen ook Oostenrijk, Spanje en Tsjechië beginnen met het testen van de applicatie bij deelnemers. 

"We willen heel graag een vervolg geven aan het SO-NUTS programma. Ten eerste willen we het prototype van de SO-NUTS app verder verbeteren. Ten tweede onderzoeken we momenteel of en hoe we de SO-NUTS applicatie kunnen professionaliseren en voor een grotere groep mensen beschikbaar kunnen maken." Daarnaast is het de ambitie van de onderzoekers om de applicatie te testen op effectiviteit gedurende een langere periode. “Dit om met name te onderzoeken of de applicatie langdurige gedragsverandering kan bewerkstelligen.”

Symposium over sarcopenie en obesitas

Op 22 maart 2024 heeft SO-NUTS een symposium “Samen sterk tegen sarcopenie en obesitas: de synergie van voeding en beweging” georganiseerd. Gemist? Lees in ons nieuwsbericht de terugblik op het symposium.