Integraal aanbod van zorg en begeleiding verward gedrag
Volgens Olga Sollet, projectleider integraal aanbod zorg en begeleiding Maastricht-Heuvelland, is samenwerking bij het organiseren van gelijktijdige zorg en begeleiding cruciaal. In de praktijk blijkt dat echter niet altijd eenvoudig te zijn.
Financiering
‘Integraal aanbod van zorg voor en begeleiding van mensen met onbegrepen gedrag wordt gefinancierd door zowel gemeenten - vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) - als zorgverzekeraars - vanuit de Zorgverzekeringswet (Zvw) en de Wet langdurige zorg (Wlz)’, zegt Olga.
‘We hebben kortom te maken met twee verschillende bekostigingssystematieken: 1 voor zorg en 1 voor ondersteuning. Daar komt bij dat aanbieders van ggz en aanbieders van maatschappelijke ondersteuning gescheiden werken. Waar het voorheen - toen de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) nog bestond - vanzelfsprekend was dat in een instelling de psychiater de behandeling op zich nam en de woonbegeleiders de ondersteuning, ligt de oplossing nu in een flexibele aanpak met betrokkenheid van verschillende partijen waarmee je expliciete afspraken moet maken.’
Meervoudige hulpvraag
En dat terwijl de doelgroep vaak te maken heeft met meervoudige hulpvraag, aldus Olga. ‘Het gaat om mensen met complexe problemen op meerdere leefgebieden die onvoldoende in staat zijn hun problemen zelf of in hun eigen omgeving op te lossen en de grip op hun leven (dreigen te) verliezen. Daarbij kun je denken aan mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen en/of een licht verstandelijke beperking.’
Versnippering
Betekent dit dat er voor deze mensen geen plek is in het huidige stelsel? ‘Er zijn instellingen genoeg’, zegt Olga. ‘Maar door de versnippering lopen zorg en begeleiding langs elkaar heen. Die versnippering vraagt dan ook om extra regie om zorg en begeleiding als samenhangend geheel te kunnen aanbieden.’
Aanbesteding: samenwerking verplicht
In 2020-2021 vond in de Zuid-Limburgse regio Maastricht-Heuvelland een pilot plaats die zich nadrukkelijk richtte op verbetering van de samenwerking in de keten gemeente - zorgaanbieder - zorgverzekeraar. Olga: ‘Bij de aanbesteding voor de uitvoering van de WMO werd deze samenwerking verplicht gesteld, met als doel zorg en ondersteuning integraler te kunnen aanbieden. Die maatregel heeft goed gewerkt, óók voor de cliënt. Want het leidt eenvoudigweg tot minder misverstanden tussen behandelaars en begeleiders.’
Waar het voorheen vanzelfsprekend was dat in een instelling de psychiater de behandeling op zich nam en de woonbegeleiders de ondersteuning, ligt de oplossing nu in een flexibele aanpak met betrokkenheid van verschillende partijen waarmee je expliciete afspraken moet maken.
Pilot integraal aanbod zorg en begeleiding
Maastricht-Heuvelland: cure & care
Naast de verbetering van de samenwerking in de keten gemeente - zorgaanbieder - zorgverzekeraar richtte de pilot zich ook daadwerkelijk op een combinatie van cure & care. Met succes werd er een werkwijze ontwikkeld, waarbij behandelaars en begeleiders in een vast team met 1 visie, 1 regievoeder en 1 aanpak met elkaar samenwerkten. Hierbij werden ook ervaringsdeskundigen ingezet.
Tekst: Onno Kronenberg, november 2023