Herstel mobiliteit bij kankerpatiënten met een instabiele wervelkolom door uitzaaiingen

Studie naar sneller herstel door stereotactische radiotherapie en stabiliserende operatie binnen 24 uur
Uitzaaiingen in de botten zijn een veelvoorkomend probleem bij mensen met (ver)gevorderde kanker. Ze veroorzaken vaak pijn en verslechteren de levenskwaliteit van patiënten en hun naasten. Helpt het omdraaien en inkorten van behandeling tot sneller herstel van mobiliteit, pijn en een vervolgbehandeling?

Herstel van mobiliteit

Wij onderzoeken of het ‘omdraaien’ en inkorten van de gecombineerde behandeling voor deze groep patiënten leidt tot sneller herstel van mobiliteit, snellere pijncontrole en snellere start van vervolgbehandeling, zoals chemotherapie en immunotherapie.

Kanker kan uitzaaien naar de botten en als dit gebeurt, ontstaan er vaak uitzaaiingen in de wervelkolom. Dit zien we vooral bij prostaatkanker, longkanker, nierkanker en borstkanker. Uitzaaiingen in de wervelkolom kunnen veel klachten geven, met pijn als voornaamste klacht. Ook kunnen uitzaaiingen in de wervelkolom leiden tot instabiliteit van de wervelkolom. Er is dan een grotere kans op een breuk van 1 of meerdere wervels, en op neurologische klachten zoals motorische en/of sensorische uitval (verlamming of gevoelsstoornis) . Dit leidt tot achteruitgang in kwaliteit van leven van patiënten met instabiele werveluitzaaiingen en hun naasten.

Standaardbehandeling

De standaardbehandeling van pijn bij patiënten met instabiele uitzaaiingen in de wervelkolom is een operatie om de wervelkolom te stabiliseren, gevolgd door conventionele radiotherapie. Hierbij wordt de tumor een aantal keer bestraald met steeds dezelfde dosis, waarbij het omliggende, gezonde weefsel in meer of mindere mate ook geraakt wordt. Bestraling kan daarom pas plaatsvinden als de operatiewond is genezen. Dit duurt minimaal een week. Dit zorgt ervoor dat de patiënt moet wachten op de effecten van de bestraling, zoals verlichten van pijn en vrij kunnen bewegen.

De BLEND-RCT: omdraaien volgorde en verkorten behandeling

In onze studie, de BLEND-RCT (randomized controlled trial), draaien we de volgorde van de operatie en de bestraling om en verkorten we de periode tussen deze 2 behandelingen tot een ’24-uursbehandeling’. Hierbij maken we gebruik van stereotactische bestraling in plaats van conventionele bestraling. Met een stereotactische bestraling geven we een hoge dosis straling heel nauwkeurig op de tumor, terwijl de bestralingsdosis op de omliggende weefsels, inclusief het operatiegebied, beperkt blijft. Op deze manier is de kans op schade aan de omliggende weefsels door bestraling kleiner en kan er binnen 1-2 dagen na bestraling al een operatie plaatsvinden.

Over Lenny Verkooijen en team

Prof. dr. Lenny Verkooijen is hoogleraar Evaluatie van Beeldgestuurde Behandeling van Kanker en klinisch epidemioloog bij de divisie Beeld en Oncologie van het UMC Utrecht. Zij houdt zich bezig met de klinische evaluatie van innovaties, met name van de beeldgestuurde oncologische interventies. Zij vindt dat we moeten leren van iedere patiënt en streeft naar vergaande integratie van onderzoek en routinepatiëntenzorg. Met als doel om nieuwe innovaties snel en efficiënt te evalueren, en bewezen effectieve behandelingen snel bij de patiënt te krijgen.

Lenny voert dit onderzoek samen met orthopedisch chirurg prof. dr. Jorrit-Jan Verlaan, radiotherapeut-oncoloog drs. Nicolien Kasperts, klinisch epidemioloog dr. Roxanne Gal, arts-onderzoeker drs. Eline Huele, hoogleraar palliatieve zorg dr. Saskia Teunissen, radiotherapeut in opleiding dr. Joanne van der Velden, radiotherapeut-oncoloog dr. Joost Verhoeff, radiotherapeut-oncoloog dr. Wietse Eppinga, kwaliteitscoördinator Shanta Kalaykan-Sewradj en onderzoeksmedewerkers Derek Mersch en Janet van Dasselaar uit.

Aanpak van het onderzoek

We verdelen 100 patiënten over 2 groepen op basis van loting: de controlegroep, die de huidige standaardbehandeling krijgt, en de interventiegroep, die de nieuwe BLEND-procedure (de ’24-uursbehandeling’) krijgt aangeboden. We vergelijken het fysiek functioneren van beide groepen 4 weken na de start van de behandeling. Ook vergelijken we de mate van pijnvermindering, duur van de ziekenhuisopname, kwaliteit van leven, overleving zonder een nieuwe uitzaaiing van kanker en bijwerkingen, zoals wondcomplicaties.

Effect van behandeling

We verwachten dat patiënten die de BLEND-procedure ondergaan eerder effect van de behandeling ondervinden. Zo verwachten we dat ze fysiek sneller zullen herstellen, sneller verlichting van pijn ervaren en eerder kunnen starten met een vervolgbehandeling. Omdat artsen beide behandelingen tijdens 1 ziekenhuisopname geven, hoeven patiënten minder vaak naar het ziekenhuis te komen.

Belang van het onderzoek

Het belangrijkste doel van de behandeling voor patiënten met werveluitzaaiingen is het behouden of verbeteren van de kwaliteit van leven. Daarom is het belangrijk om wetenschappelijk onderzoek uit te voeren om de effectiviteit van behandelinnovaties systematisch te evalueren, en zo te onderzoeken of deze daadwerkelijk de kwaliteit van leven van patiënten behouden of verbeteren ten opzichte van huidige standaardbehandelingen.

Met ons onderzoek hopen we aan te tonen dat de kwaliteit van leven van patiënten met kanker dat is uitgezaaid naar de wervels te verbeteren is door de standaardbehandelingen zo te combineren dat patiënten sneller fysiek herstellen, eerder pijncontrole ervaren en logistiek minder belast zijn.

ZonMw en symptoombehandeling

Vanuit ons programma Palliantie II financieren we projecten die bijdragen aan goed onderbouwde interventies om symptoomlast te verminderen bij de patiënt. Zo zetten we ons in voor een goede kwaliteit van leven voor mensen die ongeneeslijk ziek zijn en hun naasten.