Eindelijk voorlichting voor migranten over chronische hepatitis B en C

Let wel, hepatitis B en C, want daar gaat het in dit geval over, zijn geen onschuldige leveraandoeningen. Je kunt eraan doodgaan. In Nederland overlijden nog altijd elk jaar 500 mensen. En dat terwijl het wel te behandelen is. ‘Het is belangrijk dat mensen weten of ze besmet zijn. Dan kan er behandeld worden en kunnen we het sterftecijfer doen dalen. Vandaar ons voorlichtingsproject. Wij roepen mensen op zich te laten testen bij de huisarts of de GGD’, zegt Willemse.

Enkele jaren geleden is er een grote voorlichtingscampagne geweest, gericht op het algemeen publiek, maar die heeft volgens Willemse de migrantengroep niet of nauwelijks bereikt. ‘Die algemene campagne is door de NLV geïnitieerd en met subsidiegelden gefinancierd. Maar voor deze specifieke groep was de campagne niet geschikt, daar heb je andere activiteiten voor nodig. Dat is ons altijd dwars blijven zitten en we dan ook zijn heel blij dat we er via dit Voor elkaar!-project geld voor hebben gevonden.’

Willemse is kritisch op de rol van de overheid. ‘Het is voor veel mensen in het veld een doorn in het oog dat er vanuit de staat geen campagneactiviteiten zijn opgezet. Dan zou de voorlichting aan migranten namelijk wel zijn meegenomen.  Er is weliswaar een gezondheidsraadadvies geweest en een landelijke stuurgroep gevormd, maar er was geen geld beschikbaar om goede voorlichting te geven. Dat geldt dus voor de gehele problematiek, inclusief de voorlichting aan migranten. Daarom doen we het allemaal zelf.’

In dit project werkt de patiëntenvereniging nauw samen met het landelijk expertisecentrum Pharos, de Stichting Gezondheid Allochtonen Nederland (SGAN) en de Gemeentelijke Gezondheidsdienst in Utrecht. Voorlichtingsfilmpjes, folders en de informatie voor op de website worden in nauw overleg met Pharos gemaakt. ‘Zij testen het materiaal uit bij de doelgroep’, vertelt Willemse. ‘Bij Pharos hebben ze daar heel veel ervaring mee. Dat is belangrijk want voor je het weet ga je daar de mist in. Taal luistert nauw.’

Afbeelding

Ze vervolgt: ‘Als patiëntenvereniging hebben wij een behoorlijk directe manier van communiceren, ook als het bijvoorbeeld over overdraagbaarheid via seks of drugs gaat. En wat wij soms figuurlijk bedoelen, kan door mensen uit andere culturen letterlijk worden opgevat. Als ik tegen jou zeg ‘hé ga lekker door zo’, dan snap jij dat ik het tegenovergestelde bedoel. Maar als je dat niet weet, neem je me letterlijk. Onze taal zit vol met allerlei figuurlijk bedoelde uitdrukkingen. Dus ik ben heel blij dat we daarvoor de kennis van Pharos kunnen gebruiken.’

In het project is een spilfunctie weggelegd voor de voorlichters van de SGAN. Willemse: ‘Dat zijn vooral vrouwen met een gigantisch netwerk in hun eigen migrantengroep. Zij gaan voorlichtingsbijeenkomsten geven over hepatitis. Bij die bijeenkomsten komen veel andere vrouwen die weer hun eigen familie kunnen voorlichten. Wij zorgen dat bijvoorbeeld op onze website al het materiaal dat zij kunnen gebruiken in verschillende talen wordt aangeboden.’

‘Ik had een focus-bijeenkomst met deze vrouwen om hen te informeren over hepatitis B en C’, vervolgt Willemse. ‘Dat was ook voor mij erg leerzaam. Ik leerde daar dat je echt over van alles en nog wat met hen kunt spreken. Ook over seks en drugs. Zij vertelden mij dat je volgens de koran goed voor je lichaam moet zorgen. Dus daar hoort dit ook allemaal bij. Zij dachten overigens dat bij hepatitis A tot en met hepatitis E, sprake was van een rangorde. A is dan mild, E de ergste vorm; wat natuurlijk niet zo is. Voor ons zijn het gewoon verschillende namen, voor verschillende aandoeningen, maar ik snap nu dat dat verwarrend kan overkomen.’

Een ander tip die ze meekreeg van de vrouwen was bijvoorbeeld om veel te werken met plaatjes. En dan niet alleen delen van het lichaam, maar van het hele lichaam, zodat de lezer snapt waar je lever zit en hoe groot die eigenlijk is in verhouding tot de rest van je lichaam. ‘Het mooie is dat we er in dit project voor kiezen om samen te werken met de illustrator die ook het voorlichtingsmateriaal voor de GGD en RIVM maakt. Zo blijft alles in één stijl’, legt Willemse uit.

Het streven is dat door deze campagne veel meer statushouders naar de huisarts gaan om zich te laten testen op hepatitis B en C. ‘Ze krijgen van ons een brief mee voor de huisarts. Die brief stellen we samen met de GGD op. We zijn nu bezig met het aanpassen en maken van al het materiaal. Later dit jaar starten we een proef in Utrecht en Amsterdam. Als dat eenmaal goed loopt, gaan we het landelijk uitrollen. In principe kunnen de vrouwen dan zelf aan de slag, maar als ze bij zo’n bijeenkomst iemand van ons erbij willen hebben, dan kan dat natuurlijk altijd.’