Een Volwaardig Thuis. Transformatief onderzoek gericht op de paradigmashift van opvang naar wonen

• Titulatuur: Dr.
• Initialen: C.
• Voornaam: Lia
• Achternaam: van Doorn
• Organisatie: Hogeschool Utrecht, Kenniscentrum Sociale Innovatie, Lectoraat Wonen en Welzijn
• E-mailadres: lia.vandoorn@hu.nl

Titel

Een Volwaardig Thuis. Transformatief onderzoek gericht op de paradigmashift van opvang naar wonen

Betrokken organisaties

Hoofdaanvrager

• Hogeschool Utrecht, Kenniscentrum Sociale Innovatie, Lectoraat Wonen en Welzijn

Mede-aanvragers

• Impuls: Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg van het Radboudumc
• UvA, Programmagroep Stadsgeografie
• UvA, Programmagroep Politieke Sociologie
• Hogeschool Leiden, Lectoraat Sociale Innovatie en Ondernemerschap
• Verwey-Jonkerinstituut
• Movisie – landelijk kennisinstituut voor een samenhangende aanpak van sociale vraagstukken.

Samenwerkingspartners: 

• Housing First Nederland
• HVO-Querido
• Jan de Vries Consultancy & Training
• Stichting De Tussenvoorziening
• Daarnaast zijn we in gesprek over deelname met vertegenwoordigers van Jongerenpanel, Straatconsulaat en andere belangenbehartigersplatformen en diverse andere partijen

Samenvatting

Nederland ambieert dakloosheid structureel aan te pakken door in 2030 voor iedereen een thuis te realiseren. In het transformatief onderzoek dat wij voorstellen, geven we een belangrijke impuls aan de praktische, inhoudelijke en bestuurlijke onderbouwing en uitvoering van de paradigmashift die deze ambitie met zich meebrengt. De ETHOS definitie van dakloosheid, ‘het ontbreken van een volwaardig thuis’, waarbij een thuis bestaat uit een fysiek, sociaal en juridisch domein, vormt daarbij het kader om te toetsen in hoeverre deze ambitie wordt gerealiseerd. Samen met dak- en thuisloze mensen onderzoeken we hoe zij in en uit precaire woonomstandigheden bewegen en wat zij nodig hebben om dakloosheid duurzaam te beëindigen.

De zoektocht naar alternatieven voor tijdelijke opvang heeft de afgelopen jaren tot experimenten met verschillende woonvormen geleid. Housing First, Gemengd Wonen, Skaeve Huse en ook vormen van geclusterd wonen worden in Nederland toegepast. De werkzaamheid van deze woonvormen is in meer of mindere mate in kaart gebracht. Bovendien wordt er ook in bestaande opvangsettings nagedacht over het verbeteren van de leefomgeving ten behoeve van herstel. Waar verschillende woonvormen veelal als op zichzelf staande initiatieven worden beoordeeld, beschouwen wij deze vanuit een geïntegreerd perspectief op transformatie: we kijken onder meer naar ontwikkelingen in (1) het huisvestingsbeleid en veranderingen in de woonmogelijkheden in Nederlandse woonregio’s, (2) de financiering en governance van het sociaal domein in gemeenten (3) de handelingskaders van professionals, (4) de informele zorgnetwerken rond personen, (5) de draagkracht van wijken en buurten en (6) de maatschappelijke beeldvorming rond dakloosheid en het gaan wonen van dakloze mensen in wijken en buurten.

Team: Interdisciplinair consortium waarin fundamentele, praktijkgerichte en ervaringskennis structureel is vertegenwoordigd.

Methode: Bestaande data bij consortiumpartners worden aangevuld met mixed-methods onderzoek naar de woontrajecten/paden van nieuwe doelgroepen en met integrale casestudies naar (de inbedding van) mogelijke vormen van zelfstandig wonen in verschillende steden. Het basismateriaal bestaat daarom uit:

1. Een rijk beeld aan woontrajecten/paden van diverse doelgroepen,
2. Integrale casestudies waarin het perspectief van diverse stakeholders uitgebreid aan bod komt. Dit materiaal vormt de basis voor een proces van co-creatie en actieonderzoek in verschillende regio’s in het land, waarbij met alle relevante partijen samen de opschaalbaarheid en het maatschappelijk rendement van woonoplossingen onderzocht wordt. Impact: We ontwerpen en implementeren het project in interactie met onze maatschappelijke partners, zodat relevante reeds bestaande en nieuw gegenereerde kennis kan worden gedeeld en benut ten behoeve van het realiseren van een volwaardig thuis voor iedereen in Nederland

We zijn op dit moment nog niet direct naar specifieke expertise op zoek, maar we staan open voor samenwerking met nieuwe partners die denken een goede aanvullende bijdrage te kunnen bieden.