Interview | Hoe kunnen verhalen het gesprek rond obesitas opstarten?

Ze werken al geruime tijd samen: onderzoeker industrieel ontwerpen Valentijn Visch van de TU Delft en serious game-ontwikkelaar Michaël Bas van bureau &ranj. “Toen ik bij de TU kwam werken,” begint Valentijn, “wilde ik mensen helpen met positieve gedragsverandering. Al snel kwam ik erachter dat spelelementen daarbij motiverend werken. Mensen voelen zich vrijer en speelser in een spel, niet zo gebonden aan beperkingen van de echte wereld. Ze durven en proberen meer, en kunnen zo oefenen met nieuw gedrag. Om dit in de praktijk te brengen, zocht ik de samenwerking met &ranj Games. Zij waren al bezig met het ontwikkelen van games buiten het entertainment-domein.”

Complexe problemen? Complex aan partijen

In hun samenwerking betrekken Valentijn en Michaël regelmatig specialisten van andere disciplines, zoals psychologen en gezondheidswetenschappers, maar bijvoorbeeld ook ethici, filosofen en kunstenaars. “De vraagstukken waar we voor staan zijn vaak zó complex, dat er ook een complex aan partijen en invalshoeken nodig is om ze op te lossen”, vertelt Valentijn. “Als je met het denken vanuit traditionele perspectieven vastloopt, moet je verder kijken. Ook als het gaat om desk research. Niet alleen kijken naar onderzoek dat al is gedaan naar het onderwerp, maar ook naar films die erover zijn gemaakt. Verrassende invalshoeken kunnen je op een pad zetten dat wél werkt.”

Twee deelprojecten

Voor dit onderzoek zochten de twee samenwerking met wetenschappers van verschillende universiteiten, met specialismen uiteenlopend van obesitas en psychologie tot e-health en storytelling. Vooral storytelling, het (interactief) gebruik van verhalen als dragend element in een interventie, bleek een succesfactor. Zowel in het deelproject Bal en Spriet als in het deelproject rondom de Torries speelde dit element een sleutelrol. Ook werd nauw samengewerkt met maatschappelijke partijen zoals het Centrum Gezond Gewicht in Rotterdam, de Nederlandse Stichting overgewicht, de gemeente Rotterdam en Stichting Pharos. Deze laatste partij hielp met het gebruiken van toegankelijke taal voor de vaak laaggeletterde doelgroep. Zie een uitgebreide beschrijving van Torries en Bal en Spriet onderaan deze pagina.

Gerichte inbreng

&ranj focuste minder op Bal en Spriet en meer op de Torries. En ook binnen dat deelproject was zijn inbreng erg gericht. “In een groot project met veel samenwerkingspartners is het belangrijk dat je je beperkt tot jouw specifieke rol. Dat is voor bureaus zoals het onze soms lastig. Wij zijn bijvoorbeeld ook gewend om onderzoek te doen, maar in dit project hebben we dat heel bewust overgelaten aan de universiteiten. Onze waarde lag in de creatie van de game en alles wat daarbij hoort. Zo hadden wij ook een belangrijke rol in het bewaken van het budget: wij weten immers wat de kosten zijn als je een idee wilt uitwerken.”

Goede way of working

Michaël en Valentijn zijn in al die jaren goed op elkaar ingespeeld geraakt. Dat maakt het cocreëren gemakkelijk. Maar niet alle partijen die wetenschap en creatie willen combineren, hebben de luxe elkaar al zo goed te kennen. “Dan is het belangrijk om een goede way of working met elkaar af te spreken. En dat wiel hoef je echt niet zelf uit te vinden”, weet Michaël. “Er zijn verschillende tools en hulpmiddelen die je daarbij kunt gebruiken en beproefde methoden zoals bijvoorbeeld design thinking. Gecombineerd met een agile manier van werken, in verschillende rondes waarbij je steeds voortborduurt op je bevindingen, kom je een heel eind.

Agile onderzoek

Dat Create Health ruimte bood voor die agile manier van werken, is wat Michaël en Valentijn betreft een groot pluspunt. “Anders waren we nooit tot de resultaten gekomen die nu zijn geboekt”, vertelt Michaël. “In het bedrijfsleven is het al heel normaal om zo te werken, maar in de onderzoekswereld gebeurt het nagenoeg niet. Meestal moet je onderzoek al bij de aanvraag volledig dichttimmeren: dit ga ik de komende 4 jaar onderzoeken, op deze manier, met deze partijen. Maar zeker praktijkgericht onderzoek vraagt om een flexibelere aanpak. Daarbij werkt het veel beter om met een paar voorlopige hypotheses te werken, snel te gaan testen en dan gaandeweg telkens bij te sturen. Heel fijn dat we in dit programma zo konden werken. Zo was er niet alleen een crossover op de inhoud, maar ook qua werkwijze. Ik zou dat graag vaker zien.”