Collectieve ervaringskennis

Binnen het Ervaringsdeskundigen Ondersteuningsprogramma, onderdeel van het Actieprogramma lokale initiatieven voor mensen met verward gedrag, zijn verschillende projecten aan de slag gegaan met het thema collectieve ervaringskennis. Uit een korte consultatieronde kwamen 2 onderdelen naar voren waar meer aandacht aan besteed dient te worden:

• Het samenbrengen van (bestaande) collectieve  ervaringskennis.
• Het beter gebruiken van collectieve ervaringskennis.

In het kader van de eerste prioriteit werd duidelijk dat er veel krachtige individuele verhalen zijn die op verschillende plaatsen (deels) gebundeld zijn.

Er is behoefte aan het samenbrengen van deze collectieve ervaringskennis. Dit gebeurt in 2 stappen:

• Een inventarisatie van bestaande bronnen van collectieve ervaringskennis (onderstaand project verkenning collectieve ervaringskennis)
• Het bij elkaar brengen van deze bronnen (onderstaand project Platform verhalenbank).

Daarnaast zijn er opdrachten verleend om het gebruik van collectieve ervaringskennis in de praktijk te verbeteren. Dit zijn onderstaande projecten Collectieve ervaringskennis betrekken beleid, Collectieve ervaringskennis sociaal domein I, Collectieve ervaringskennis sociaal domein II,
Programma voor familie en naasten en Leren en ontmoeten bij Enik Recovery College)

In dit project wordt de vastgelegde collectieve ervaringskennis die te vinden is in verhalen, woorden en beelden verkend. Op verschillende manieren wordt informatie verzameld, door het screenen van (digitale) media alsmede het schriftelijk en mondeling bevragen van experts van organisaties, centra, verenigingen. Dit betreft vooral een benadering vanuit het multi perspectief: cliënten, naasten, (zorg)professionals met en zonder ervaringsdeskundigheid.

Het beoogde resultaat is een overzicht te hebben van waar (collectieve) ervaringskennis gedeeld en uitgewisseld wordt;

• Inzicht in het gebruik van de bronnen.
• Een inventarisatie; naar welke ervaringskennis is behoefte?
• Aanbevelingen voor de ontwikkeling van een dynamische kennisbank, aansluitend bij de wensen en voorwaarden die geformuleerd worden in het project ‘Ontwikkelen Kwaliteitssysteem voor Ervaringsdeskundigen’.

We hebben allemaal vragen die ons bezighouden. Bijvoorbeeld over mantelzorg, lichamelijk beperkingen of psychische problemen.

Bij verhalenbanken kunnen mensen zulke antwoorden vinden. Een verhalenbank is een verzameling verhalen van verschillende mensen. Zulke verhalen kunnen gaan over hoe iemand een bepaalde kwestie heeft aangepakt. “Hoe ik mijn eenzaamheid heb overwonnen” zou bijvoorbeeld de titel van een verhaal kunnen zijn. Er zijn in Nederland al verschillende verhalenbanken actief.

Een aantal Nederlandse verhalenbanken wil nu samen een website maken. Op deze website kan iemand zoeken op onderwerpen. De website kan deze persoon dan doorsturen naar een passende verhalenbank. Zo helpen we mensen het juiste verhaal te vinden. Ook wordt gekeken hoe de verhalenbanken nog meer kunnen samenwerken.

Er wordt steeds meer gebruik gemaakt van collectieve ervaringskennis. Toch blijkt in de praktijk dat het voor gemeenten vaak lastig is om inwoners en hun collectieve ervaringskennis te betrekken bij het schrijven, uitvoeren en evalueren van beleid.

In dit project worden beleidsmedewerkers gevraagd naar de manier waarop zij nu gebruik maken van collectieve ervaringskennis, wat hun wensen zijn op dit gebied en wat ervoor nodig is om meer gebruik te maken van collectieve ervaringskennis.

Op basis van de interviews wordt een werkwijze/protocol geschreven wat gemeenten makkelijk kunnen gebruiken. Dit protocol wordt getest in een pilot waarna in medio december een definitieve versie wordt gepresenteerd.

In dit project wordt bij enkele gemeenten geïnformeerd waaraan zij behoefte hebben wat betreft informatie over collectieve ervaringskennis. Op basis van deze informatie kunnen ervaringsdeskundige praktijken worden ingezet in het sociaal domein.

Daarnaast wordt het concept collectieve ervaringskennis voor het sociaal domein beschreven en op een begrijpelijke en visuele manier beschikbaar gesteld aan gemeenten (infographic). Ook zullen regionale goede praktijken in het sociaal domein, waarbinnen gebruik wordt gemaakt van collectieve ervaringskennis, ophalen, beschrijven en beschikbaar gesteld worden aan gemeenten.

Alle opgehaalde informatie wordt door middel van een interactieve (online) workshop aangeboden aan de gemeenten in Noord-Nederland.

In het kader van het beter inzetten van Collectieve Ervaringskennis in het Sociale Domein doet Stichting HARTwerkt momenteel onderzoek in Limburg. De belangrijkste vraagstukken hierbij zijn:

• Kunnen Ervaringsdeskundigen helpen met het formuleren en realiseren van doelstellingen in het Sociale Domein?
• Collectieve Ervaringskennis kan daarin een uitstekend middel zijn. Maar weten we wel genoeg van het vergaren van die Collectieve Ervaringskennis en van het inzetten van die Collectieve Ervaringskennis?
• Zijn Ervaringsdeskundigen als drager van kennis vanuit hun burgerrol wel voldoende in de lead als het gaat om vernieuwing en verandering?  

Het doel is om in december een rapportage op te leveren die ter beschikking wordt gesteld aan alle gemeenten in Limburg om hen verder te helpen met de aan hen gestelde doelen in het sociaal domein.

Familie en naasten spelen een steeds belangrijkere rol bij het herstel van ggz-cliënten. Daarnaast heeft de betrokkenheid bij mensen met psychische problematiek ook een grote impact op het eigen leven.

Daarom wil GGZ Noord-Holland-Noord (GGZ NHN) op korte termijn een programma voor familie en naasten opzetten dat gericht is op het delen van familie-ervaringskennis en leren van en met elkaar, de zogenaamde collectieve familie-ervaringskennis.

Dit programma wordt aangeboden in de herstelwerkplaatsen van GGZ Noord Holland Noord (NHN). Door de ontwikkeling en het gebruik hiervan verwacht GGZ NHN overbelasting bij familie en naasten tegen te gaan en hen te ondersteunen in hun eigen herstelproces en mogelijkheden voor goede zelfzorg.

Enik is een leeromgeving en ontmoetingsplaats voor mensen die tegen impactvolle mentale problemen aanlopen en willen werken aan herstel. Enik wordt 100 procent gerund door ervaringsdeskundigen. De eigen ervaringen van deelnemers met mentale ontwrichting en veerkracht zijn bij Enik van onschatbare waarde.

Het delen van verhalen, dromen en verlangens en het samen onderzoeken van wat werkt, is de basis van peer support. Peer support is de onderlinge steun tussen mensen op basis van gedeelde levenservaringen.