In gesprek over de zorg voor transgender personen
Onderzoek naar de toenemende vraag naar transgenderzorg
De wachttijden voor transgenderzorg zijn opgelopen tot 2 jaar, ondanks de uitbreiding van de zorgcapaciteit bij genderpoli’s de afgelopen jaren. Op vraag van de Tweede Kamer en in opdracht van het ministerie van VWS en ZonMw is daarom onderzoek gedaan naar de toenemende vraag naar transgenderzorg. Onderzoekers van de Radboudumc en Radboud universiteit zochten naar een verklaring en gelijktijdig schetsten onderzoekers van SiRM een toekomstperspectief. De onderzoeksresultaten kwamen 9 mei 2023 naar buiten, een goede reden voor een gesprek met professionals, onderzoekers, ervaringsdeskundigen en andere geïnteresseerden bij ZonMw.
'Het baart mij zorgen dat de zorg onder druk staat'
Ervaringsdeskundige Aike Pronk startte de bijeenkomst met zijn visie op de wachtlijsten bij de transgenderzorg. ‘Voor mij zijn er 2 dingen belangrijk om goede zorg te leveren aan trans personen. Zowel de acceptatie in de maatschappij als zorgverleners die mij als mens zien, buiten de hokjes en protocollen om. Dat deze zorg nu onder druk staat, dat baart mij zorgen.’
Ik benoem mezelf vandaag expliciet als transgender persoon, maar wat betekent dat eigenlijk? Ik vind dat altijd lastig, maar ik weet vooral zeker dat ik geen vrouw ben.
Ondanks onzekerheid is er meer zorgcapaciteit nodig
De problemen zijn niet de onderschatten, vindt ook Fons Strijbosch van het SiRM, het Strategisch adviesbureau in de zorg. ‘Er staan momenteel ongeveer 7000 mensen op de wachtlijst. We weten niet precies hoe de vraag naar transgenderzorg zich gaat ontwikkelen. Maar wat we wel weten, is er in al onze geschetste toekomstscenario’s extra zorgcapaciteit nodig is om wachtlijsten weg te werken.’
Wij laten met de resultaten zien dat er sprake is van dubbele aanmeldingen op de wachtlijst. Maar dat neemt het probleem van duizenden wachtenden niet weg.
Een verklaring voor de druk op de specialistische zorg
Ondanks dat de zorgcapaciteit groter moet, is het belangrijk om niet alle pijlers op de specialistische zorg te richten, betogen onderzoekers Chris Verhaak van het Radboudumc en Enny Das van de Radboud universiteit. Ze onderzochten de verklaring van de toenemende zorgvraag. ‘Trans personen zijn zichtbaarder geworden, maar de maatschappij is daar nog onvoldoende op ingericht,’ aldus Chris Verhaak. ‘De enige plek waar trans personen terecht kunnen is de specialistische zorg, maar dat is niet de meest passende plek voor al hun urgente vragen. Zo ontstaat wat de onderzoekers noemen ‘de fuik van de specialistische zorg’.'
We kunnen niet concluderen dat er meer trans personen zijn. Wel is er meer zichtbaarheid gekomen in de media.
Reflectie vanuit het panel van experts
Na de presentatie over de onderzoeksresultaten gaven mensen in het panel en in de zaal hun reflectie op de verschenen onderzoeksrapporten. Zo vertelde Annelijn Wensing-Kruger van het Amsterdam UMC: ‘Ik hoop dat de zorg niet achterover gaat leunen nu er gesproken wordt over maatschappelijke acceptatie. De boodschap is en-en, want zowel de zorg als de maatschappij zijn aan zet om de transgenderzorg te verbeteren.’
Colofon
Tekst: ZonMw
Fotografie: Hans Tak
Video: RV webdiensten